Hava: Oksijenden Fazlası

Hava: Oksijenden Fazlası

Hepimiz temiz hava solurken bir rahatlama hissederiz.

Doğada bir yürüyüş yaparken ciğerlerimize dolan o ferahlatıcı hava, içimizi açar, enerjimizi artırır. Ancak bu rahatlamanın ötesinde, hava aslında vücudumuza çok daha fazlasını sunuyor olabilir. Evet, doğru duydunuz: Hava, içerdiği besin maddeleriyle sağlığımıza katkı sağlıyor. Peki, havanın içinde neler var da bedenimiz bu kadar fayda sağlıyor?

Günümüzde besinler denilince aklımıza genellikle yemekler, içecekler gelir. Ancak yapılan yeni bir araştırma, “aeronutrientler” (hava besinleri) kavramını gündeme getiriyor. Hava, sadece oksijen gibi hayati öneme sahip gazlar değil, aynı zamanda iyot, çinko, manganez gibi besin maddelerini de içeriyor. Bunu biraz daha açalım: Hava, aslında vücudumuza soluduğumuzda bazı vitaminleri ve mineralleri doğrudan sağlayabiliyor. Evet, doğru duydunuz. Hava, düşündüğümüzden çok daha fazlasını barındırıyor.

Hava, Soludukça Besliyor

Günde yaklaşık 9.000 litre hava soluyoruz. Bir ömürde ise bu miktar tam 438 milyon litreye ulaşabiliyor. Yani her anımızda hava ile temas halindeyiz. Hava, vücudumuza girmeyi bekleyen minik besin molekülleriyle dolu. Soluduğumuz her nefeste, aslında iyot, manganez ve hatta bazı vitaminler gibi besin maddelerini de alıyoruz. Bunlar, burun, akciğerler ve hatta koku alma bölgesindeki minik kan damarları aracılığıyla vücudumuza geçiyor. Örneğin, burundaki koku alma hücreleri, havada bulunan mangan ve çinko gibi mineralleri beyne taşır. Bu, vücudun besinleri nasıl emdiği konusunda bildiklerimizi yeniden şekillendiriyor.

Hava yoluyla besin maddelerinin alımı, aslında yıllardır gözlemlenen bir durum. 1960’lı yıllarda yapılan bir araştırma, çamaşır işçilerinin hava yoluyla iyot aldığını ve bu işçilerin kanlarındaki iyot seviyelerinin oldukça yüksek olduğunu göstermişti. Daha yakın zamanda yapılan bir başka çalışma ise deniz yosunu bol olan sahil köylerinde yaşayan çocukların, hava yoluyla iyot aldığını ve bu çocukların iyot eksikliğinden daha az etkilenmiş olduklarını ortaya koydu. Hava yoluyla alınan iyot, aslında bu çocukların beslenme düzenlerinde herhangi bir değişiklik olmadan, doğal bir şekilde sağlandığı bir besin kaynağı olmuş.

Şifalı Hava

Şu ana kadar bilim insanları, havadaki kirleticiler ve alerjenlere odaklanarak araştırmalar yaptı. Ancak hava sadece zararlı maddelerden ibaret değil. Havanın içinde, bizim için faydalı olan, yaşamı sürdüren maddeler de var. Hava, özellikle şehirde yaşayanlar için adeta bir besin kaynağına dönüşebilir. Bugün şehirlerde filtrelenmiş hava soluyoruz, bu da demek oluyor ki, havadaki aeronutrientlerin faydaları daha da artabilir.

Düşünsenize, bir gün belki de beslenme tavsiyelerinin içinde “doğada daha fazla vakit geçirin, çünkü hava yoluyla besin alıyorsunuz” gibi bir öneri yer alacak.

GÜNÜN KELİMESİ: HERGELE

“Hergele” kelimesi, Farsça “χargale” (خرگله) kelimesinden türetiliyor. Farsçada bu, “yaban eşeği” veya “sürü halinde eşek” anlamına geliyor. Evet, doğru duydunuz, bu kelime aslında bir grup eşekten geliyor. Farsçadaki “χar” (خر) kelimesi “eşek”, “gale” (گله) ise “sürü” demek. Yani, hergele dediğimizde aslında kafamızda, başıboş dolaşan, her şeyin biraz dışına çıkmış bir eşek sürüsü canlanabilir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde ise şu şekilde yer alıyor:

“1. isim Binmeye veya yük taşımaya alıştırılmamış at veya eşek:

“Kendi kendine başıboş üreyen hergele sürüleri gibi dolaşıp duruyorlardı.” – Kerim Korcan

1. sıfat, teklifsiz konuşmada Terbiyesiz, görgüsüz (kimse):

“Sandalcı Ali it, hergele bir şeydi.” – Sait Faik Abasıyanık”

Bugün sizlerle paylaşmak istediklerim bu kadar, hepinize sağlıklı günler diliyorum.

Yusuf Emir Akpınar

Eyvallah’ın Derin Anlamı ve Hayata Yansıması