Gökdelenler: Gökyüzüne Uzanan İnsanlık Hikayesi

Gökdelenler: Gökyüzüne Uzanan İnsanlık Hikayesi

Gökdelenler, modern şehirlerin simgesi haline gelmiş yapılar.

Ancak bu devasa binaların ardında sadece mühendislik harikaları değil, insanlığın gökyüzüne uzanma arzusu da yatıyor. Peki, gökdelenlerin tarihçesi, gelişimi ve kültürel anlamı nedir?

Gökdelen Nedir?

Gökdelen, en basit tanımıyla, çok yüksek yapı anlamına geliyor. Gemicilikte ise uzun direğe verilen bir ad. Ancak bugün gökdelen dediğimizde aklımıza, bulutlarla yarışan dev binalar geliyor. Bir yapının gökdelen olarak kabul edilmesi için en az 305 metre yüksekliğinde olması gerekiyor. ABD’de ise bu alt sınır geleneksel olarak 153 metre olarak belirlenmiş durumda.

Skyscraper: Gök Kazıyan

“Gökdelen” kelimesinin İngilizce karşılığı “skyscraper”, yani “gök kazıyan”. Bu terim, 19. yüzyılın sonlarında New York halkının, hızla yükselen devasa binalara duyduğu korkuyla ortaya çıkmış. Benzer şekilde, birçok dilde gökdelen kelimesi, “göğe kazıyan”, “bulutları yaran” gibi anlamlarla kullanılıyor. Almanca’da “Wolkenkratzer” (bulut kazıyan), Fransızca’da “gratte-ciel” (gök kazıyan), İspanyolca’da “rascacielos” (gök kazıyan) gibi çeviriler bunu kanıtlıyor.

Gökdelenlerin Doğuşu

İlk gökdelen olarak, 1884-1885 yıllarında Chicago’da inşa edilen Home Insurance binası kabul ediliyor. Ancak modern anlamda gökdelenlerin başlangıcı, 1913 yılında yapılan Woolworth Building ile başlıyor. 20. yüzyılın başlarında Şikago, New York ve Londra gibi şehirlerde gökdelenler yükselmeye başlarken, 1930’lardan itibaren Sao Paulo, Buenos Aires, Şanghay, Hong Kong ve Singapur gibi şehirlerde de inşa edilmeye başlandı.

Gökdelenleri Mümkün Kılan Teknolojiler

Gökdelenlerin inşa edilebilmesini sağlayan dört temel teknoloji var:

Çelik İskelet: Dört kata kadar olan binalar duvarlardan destek alabilirken, gökdelenlerde çelik iskelet kullanılması gerekiyor. Bu sayede yapı kendi ağırlığını taşıyabiliyor.

Giydirme Cephe: Çelik iskelete asılan cam kaplamalar, hem hafiflik hem de estetik açıdan büyük avantaj sağlıyor.

Asansörler: Asansör teknolojisi olmasaydı, gökdelenlerin kullanımı oldukça zor olurdu. Bugünkü gökdelenler, son derece hızlı ve akıllı asansör sistemleriyle donatılmış durumda.

Su Pompaları: Yüksek katlara suyun ulaşabilmesi için özel su pompalama sistemleri kullanılıyor.

Dünyanın En Yüksek Gökdelenleri

Bugün gökdelenler, sadece bir bina değil, ülkelerin prestij göstergesi haline gelmiş durumda. İşte dünyanın en yüksek gökdelenlerinden bazıları:

Burç Halife (Dubai, 828m) – 2009 yılında tamamlandı ve hala dünyanın en yüksek binası.

Ebrac El Beyt (Mekke, 601m) – 2012’de tamamlanan bu yapı, dünyanın en büyük saat kulesine sahip.

Taipei 101 (Tayvan, 509m) – 2004 yılında inşa edildi ve uzun süre dünyanın en yüksek binası olarak kaldı.

Şangay Dünya Finans Merkezi (Çin, 492m) – 2008’de tamamlanan bina, gökyüzüne açılan bir pencere gibi görünüyor.

Petronas İkiz Kuleleri (Malezya, 452m) – 1998 yılında tamamlandı ve ikiz kuleler arasında en yüksek olma özelliğini koruyor.

Bugün sizlerle paylaşmak istediklerim bu kadar, hepinize sağlıklı günler diliyorum.

Yusuf Emir Akpınar

25 Yaşına Kadar Kola İçtiysen Ne Olur? Vücuduna Bir Bak!