Karanfil: Çivi Gibi Kökeni Olan Kelime

Karanfil: Çivi Gibi Kökeni Olan Kelime

Karanfil… Hem kokusu hem de anlamı derin bir kelime.

Hepimizin mutfaklarda, çayda veya bazı tatlılarda karşılaştığı bu baharat, aslında bir çiçekten türemiş. Ama bu çiçeğin kökeni, bir anlamda insanlık tarihinin de kokusudur. Peki, karanfilin kökeni ve çivi ile ilişkisi nedir? Gelin, hem bu güzel çiçeğin hem de baharatın kökenine kısa bir yolculuğa çıkalım.

Karanfilin Arapça ve Farsça Yolculuğu

Karanfil kelimesi, Arapça ve Farsçaya dayanan bir geçmişe sahip. Aslında, kökeni “karanful” (قرنفل) kelimesine dayanıyor. Bu sözcük, aslında Hindistan’dan gelen ve kokusu ile ünlü bir bitkinin adı.

Eski Türkçede Karanfil

Türkçede de karanfil, tarih boyunca hep yerini almış bir kelime. Eski Türkçede, “karanful” olarak kullanılmış ve bu da aslında hem bir çiçek hem de bir kokunun adını taşıyor. Ünlü eserlerden Kutadgu Bilig’de bile karanfilin adı geçiyor. Kutadgu Bilig’de karanfil, şu şekilde betimleniyor:

Saba yéli kopdı karnful yıḏın / ajun barça bütrü yıpar burdı kin.

Türkçeye çevirdiğimizde ise şu anlamı taşır:

Saba rüzgârı esti, karanfil kokusu yayıldı / Dünya her yeri misk ve amber kokusuyla doldu.

Bu dizelerde karanfilin kokusu, güzelliği ve etkisi vurgulanmış, bir tür betimleme yapılmıştır. Karanfilin sadece bir çiçek değil, aynı zamanda bir kültür ve huzur unsuru olarak kullanıldığına dair bir izlenim verilmiştir. Bu da, karanfilin ne kadar değerli ve anlamlı bir şey olduğunu gösteriyor.

İngilizce’de Çivi Gibi Kökeni Var

İngilizce’de karanfil “clove” olarak bilinir. Peki, “clove” kelimesi nereden geliyor? Latince “clavus” yani “çivi” kelimesinden türetilmiş. Bu da, karanfilin o minik çivi şeklinde oluşmuş tomurcuklarına atıfta bulunuyor. Yani, hem şekil hem de kullanım açısından benzer bir benzetme yapılmış.

Türk Dil Kurumu’na Göre Karanfil

Türk Dil Kurumu’na göre karanfil, sadece kokulu bir çiçek değil, aynı zamanda mutfaklarda sıkça kullanılan bir baharat. Hatta bazı insanlar karanfilin faydalarını da çok sever. Ağız kokusunu gidermekten, bazen soğuk algınlıklarına iyi gelmeye kadar pek çok yararı olduğu biliniyor.

Yusuf Emir Akpınar

Medeniyet: Bir Kelimenin Yolculuğu