Parfüm Kokuları Neden Hafızamıza Kazınır?
Bazen bir yerden geçerken aniden gelen bir koku bizi yıllar öncesine götürebilir.
Parfüm Kokuları Neden Hafızamıza Kazınır?
Bazen bir yerden geçerken aniden gelen bir koku bizi yıllar öncesine götürebilir.
Çocukken okula giderken geçtiğimiz sokak, eski bir sevgilinin boynunda hissettiğimiz o tanıdık koku, bir bayram sabahı annemizin sürdüğü parfüm… Koku, insan hafızasının en güçlü anahtarlarından biri. Peki, neden bazı kokular bizi geçmişe ışınlar gibi götürürken, diğerleri kaybolup gidiyor?
Koku ve Hafıza Bağlantısı
Beynimizde kokuları işleyen bölüm, olfaktör korteks, duygular ve anılarla doğrudan bağlantılı olan limbik sistemin tam ortasında yer alıyor. Yani, bir kokuyu algıladığımızda, beyin onu sadece bir koku olarak işlemiyor; aynı zamanda o kokunun hissiyatını, ortamını ve yaşadığımız o anın duygusunu da saklıyor. İşte bu yüzden bazen hiç beklenmedik bir anda bir koku alıp yıllar önceye gidebiliyoruz.
Örneğin, eski bir parfüm kokusu duyduğumuzda sadece o kokuyu hatırlamıyoruz. O parfümü kim sürdüyse, o kişiyle yaşadığımız anıları, ortamın ışığını, havanın sıcaklığını, o an hissettiğimiz duyguyu da yeniden yaşıyoruz.
Neden Bazı Kokular Daha Güçlü Hatırlanır?
Herkesin hafızasında özel bir yer edinmiş kokular vardır. Kimisi çocukken oynadığı bahçedeki yasemin kokusunu unutamaz, kimisi yıllar önceki sevgilisinin parfümünü başka birinde duyunca bile irkilir. Bunun birkaç nedeni var:
Duygusal Bağlantı: Yoğun duygular yaşadığımız anlarda çevremizdeki kokular daha fazla hafızaya kazınır. Mutluluk, heyecan, aşk veya hüzün içeren anlar, beynimizde daha kalıcı olur.
Sürekli Maruz Kalma: Bir kokuya ne kadar uzun süre maruz kalırsak, onu o kadar iyi hafızamıza işleriz. Anne evinin mutfak kokusu ya da çocukken en sevdiğimiz battaniyenin kokusu gibi.
Beklenmedik Karşılaşmalar: Eğer uzun süredir duymadığımız bir kokuyu aniden alırsak, beynimiz geçmişteki o anıyı hızla ön plana çıkarır. Bu, hafızanın “zamanda sıçrama” etkisini yaratır.
Günün Kelimesi: Parfüm
Parfüm kelimesi, modern Türkçeye Fransızca “parfum” kelimesi aracılığıyla girmiştir. Fransızca “parfum”, kökenini Orta Çağ Latincesi “perfumum” kelimesinden alır. Bu Latince terim, “per” (yani “aracılığıyla” veya “vasıtasıyla”) ile “fumus” (yani “duman”) kelimelerinin birleşiminden meydana gelir. Bu etimoloji, eski zamanlarda kokunun duman yoluyla alınması veya taşınması yöntemlerinden kaynaklanır; çünkü ilk parfümler, tütsü yakarak elde edilen esansların toplanmasıyla üretilmişti.
Eski Türkçede ise “parfüm” kelimesinin yerini, doğrudan “koku” gibi yerli terimler almıştır. Türk kültüründe binlerce yıldır bitkiler, çiçekler ve doğal kaynaklardan elde edilen aromalar “koku” olarak adlandırılırdı. Bununla birlikte, İslam dünyasıyla kültürel etkileşim sonucunda, Arapça kökenli “itr” (عطر) kelimesi de kullanıma girmiştir. Osmanlı döneminde hem “itr” hem de “koku” terimleri, doğal ve geleneksel esansları ifade etmek için yaygın olarak kullanılırdı.
Bugün sizlerle paylaşmak istediklerim bu kadar, hepinize sağlıklı günler diliyorum.
25 Yaşına Kadar Kola İçtiysen Ne Olur? Vücuduna Bir Bak!