Stres Hormonu Nasıl Çalışır?

Kortizol Nedir? Stres Hormonu Kortizol Nasıl Çalışır? Tüm detaylarıyla burada..

Kortizol, böbrek üstü bezlerinde üretilen ve oradan salınan bir hormondur. Başta tehlikelere karşı tepki verme olmak üzere vücuttaki glikoz metabolizmasını hızlandırmaktadır. Ayrıca kan basıncını kontrol etmek ve iltihabı gidermek gibi görevleri yerine getirir.

Bunlarla birlikte kan şekerini düzenlemek, yağ, protein ve karbonhidratları kullanılabilir enerjiye dönüştürmek, su ve tuz dengesini kontrol etmek gibi çeşitli işlemlerde görev alan ve kolesterolden sentezlenen bir hormondur.

Kortizolün salınma süreci kısaca şöyle açıklanır:

1. Beynin amigdala bölümü çevrede bir tehlike algılamaktadır.
2. Tehlike sinyali hipotalamusa göndermektedir.
3. Hipotalamus sempatik sinir sistemini uyarmaktadır.
4. Böbrek üstü bezlerinden adrenalin ve noradrenalin kana pompalanmaktadır.
5. Geri bildirim sistemi ile tehlike geçene kadar kortizol salınması ve bu sayede vücudun tetikte kalması sağlanmaktadır.

Stres anında salınan kortizol, kaslara en hızlı şekilde enerji sağlayacak kaynak olan şekerin kan dolaşımında kalması için insülini baskılar ve kan basıncını artırmak için atardamarları daraltır.

Kortizol Fazlalığında ve Eksikliğinde Görülen Sorunlar

Cushing Sendromu, insan vücudunun uzun bir süre boyunca yüksek kortizol seviyelerine maruz kalmasından dolayı ortaya çıkan bir sorundur. Başlıca belirtileri

• özellikle yüz ve karın bölgesinde kilo alımı
• ayrıca diyabet
• akne başta olmak üzere cilt problemleri
• kadınlarda düzensiz adet dönemleri
• mide ülseri
• anksiyete gibi sıralanabilir.

Cushing Sendromu’nun tam tersi bir durum olan Addison Hastalığı’nda ise sorun, kortizolün gereğinden daha az olmasından kaynaklanmaktadır. Başlıca belirtileri yorgunluk, kilo kaybı, karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma, güçsüzlük olarak sıralanabilir.

Kortizol’ün Ruh Hastalıklarıyla İlişkisi

Yapılan çalışmalarda, bazı psikiyatrik hastalıklarda kortizol seviyesinin normalden daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Bu sonuca en fazla yaşamının erken dönemlerinde travma geçiren bireylerde rastlanmıştır.

Bunun yanında şiddetli depresyon hastalarında gözlenen yüksek kortizol seviyelerinin duyarsızlık oluşturduğu belirlenmiştir.

Ayrıca bazı Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) hastalarındaki kortizol düzeyleri ölçüldüğünde bu düzeylerin normalden daha düşük bir seviyede olduğu ve hastaların %50 ila %70’inin majör depresyon ve benzeri duygudurum bozukluklarının kriterlerini de karşıladığı sonucuna varılmıştır. Düşük kortizol bunlarla birlikte kronik önyargı, yorgunluk ve ağrı sendromlarına ve birtakım başka somatik bozukluklara yol açabilmektedir.

Kortizol Seviyesi Nasıl Düşürülür?

Kortizol seviyesini düşürebilmek için yapmanız gereken şey stresi uzaklaştırmaya çalışmak olacaktır. Ayrıca bunu yaptığınızda stres hormonlarının seviyesi düşer. Bunun yanında parasempatik sinir sistemi devreye girer ve yavaş yavaş sakinleşirsiniz. İşte size yardımcı olabilecek birkaç tüyo;

• Ne az ne de çok olacak şekilde uyuyun.
• Egzersiz yapın, bu hem mutlulukla ilişkili hormonlar salınmasını hem de stres hormonlarını dinginleştirmenizi sağlar.
• Stresliyken neleri nasıl düşündüğünüzü tanıyın, bir daha aynı durumda olduğunuzda kendinize bunların geçici olduğunu hatırlatın.
• Nefes egzersizleri yapın.

Daha fazlası için tıklayınız.