Teleskopla Yıldızları Görebilir miyim?

Teleskopla Yıldızları Görebilir miyim?

Balıkesir’de teleskopla yıldızları gözlemlemek mümkün mü diye bir araştırmak istedim.

Gözlem kalitesinin ve ışık kirliliği ya da hava kirliliğinin etkilerine bağlı olarak görüp göremememizin değiştiğini anladım.

Yıldızlara bir yolculuk

Yıldızların neden oluştuğunu hep küçükken merak ederdim. Sarı tatlı şekilli yıldızların dünyasını daha yakından incelemek istedim. Peki yıldız nedir? Yıldız aslında uzaydaki devasa gaz kütleleri olarak biliniyor. Ayrıca çoğunlukla hidrojen ve helyumdan oluşurlar. Kendi çekirdeklerinde nükleer füzyon gerçekleştirerek büyük miktarda enerji üretirler. Bu enerji, ısı ve ışık olarak yayılır, bu yüzden yıldızlar gece gökyüzünde parlayan noktalar olarak görünür. Evet o gökyüzünde gördüğümüz ışıldayan tatlı şeyler aslında ısı ve ışık sayesinde görülen şeyler…

İlginç bir bilgi

Yıldızlar ve gezegenler arasında dev bir fark var, ancak bazı gezegenler gerçekten “yıldız gibi” davranabiliyor!

Bunu duyunca cidden şaşırmıştım. Peki gezegenler nasıl oluyor da yıldızlar gibi davranabiliyor?

Örneğin, Jüpiter ve Satürn gibi dev gaz gezegenleri, aslında birer “failed star” (başarısız yıldız) olarak adlandırılabilir. Bu gezegenler, yıldızlar gibi nükleer füzyon yapmak için yeterli kütleye sahip değiller. Ancak, yapıları o kadar büyük ve yoğun ki, sıcaklıkları zaman zaman yıldızlara yakın seviyelere ulaşabiliyor. Yani, aslında Jüpiter gibi gezegenler, küçük yıldızlar gibi ısınabiliyorlar, ancak yeterli çekirdeği yok ve bu yüzden yıldız olamazlar!

Bu gezegenler, yıldızlar gibi enerji üretmeyebilir, ancak yine de çok yüksek sıcaklıkları ve güçlü manyetik alanlarıyla ilgi çekici bir özellik taşıyor.

Gezegenler Nasıl Oluşur?

Bir sonraki sorum ise gezegenlerin nasıl oluştuğu gerçi olduğumuz yerden gökyüzünü bile zor görürken gezegenleri çıplak gözle görmek pek mümkün değil. Konumumuz ve uzaydaki dünyanın dönmesi sonucu gökyüzünde görebileceklerimiz pek de kısıtlı mı? Hayır!

Nasıl oluşur sorusunun cevabı ise şu şekilde: Gezegenler, dev gaz ve toz bulutlarının yerçekimi etkisiyle bir araya gelmesi sonucu oluşuyor. Bu süreç, gezegenimsi bulutsu adı verilen dev bir bulutun evrimsel sürecine dayanır. Gezegenlerin oluşum aşamaları:

1. Gezegenimsi Bulutsunun Çöküşü

Gezegenlerin oluşumu, genellikle bir yıldızın etrafındaki dev gaz ve toz bulutlarının (gezegenimsi bulutsu) yerçekimiyle çökmesiyle başlar. Bu bulutsu, hidrojen, helyum ve diğer ağır elementlerin karışımından oluşur. Bu bulutun içinde sıcaklık ve basınç yeterince arttığında, maddeler birbirine çeker.

1. Protoplanetler ve Çarpışmalar

Yerçekimi etkisiyle bulut çökmeye devam eder ve içindeki parçalar birbirine çarpmaya başlar. Bu çarpışmalar sonucunda protoplanetler denilen küçük gezegenimsi cisimler oluşur. Protoplanetler arasındaki çarpışmalar giderek büyür ve gezegenler haline gelir.

1. Gaz ve Toz Birikimi

Protoplanetler yeterince büyüdüğünde, çevrelerindeki gaz ve tozları çekmeye başlarlar. Bu gazlar, gezegenin atmosferini oluşturur. Dünyamız gibi taşlı gezegenler (Venüs, Mars gibi), genellikle daha yakın ve daha sıcak bölgelerde oluşmuşken, Jüpiter ve Satürn gibi gaz devleri ise daha soğuk ve uzakta, dış bölgelerde oluşurlar.

1. Sonuç Olarak Gezegenlerin Oluşumu

Sonuçta, bu çarpışmalar ve gaz birikimleri gezegenlerin çeşitli tiplerde (taşlı, gazlı, buzlu) oluşmasına yol açar. Büyük gezegenler daha fazla gaz çekerek devasa atmosferlere sahip olurken, daha küçük gezegenler taşlı yapılarıyla kalır.

Ne Zaman Oluşurlar?

Gezegenler, yıldızların doğumundan çok sonra, birkaç milyon yıl süren bir süreçte oluşurlar. Bu süreç, yıldızların evriminden çok önce gerçekleşir. (Kaynak: Tübitak ve Nasa)

Teleskop’u kim icat etti?

Bir kişi değil iki kişinin buluşu olan teleskop günümüzde en düşük fiyatı 5 bin liradan başlayarak başlangıç seviyesinden zorluk daha doğrusu uzmanlık seviyesine kadar fiyatı artabiliyor. Hans Lippershey ve Zacharias Janssen teleskopu bulan iki mucit.

Galileo Galilei teleskopu icat etti mi?

Cevap basitçe hayır. Bunlar, 1609 yazında Venedik yakınlarındaki Padua Üniversitesi’nde Galileo Galilei adlı bir İtalyan profesör ve deneyci tarafından ünlendi. Galileo teleskopu icat etmemiş olsa da, kendi kullanımı ve patronlarına sunmak için giderek daha yüksek büyütme gücüne sahip teleskoplar tasarladı ve üretti.

Bu yazım buraya kadardı. Okuduğunuz için ve bu uzay yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler bir sonraki yolculuğum bakalım nereye olacak… Evren o kadar büyük ki…

Nursima Akyürek

7 Şubat Dünya Güvenli İnternet Günü