Tıbbi Bitki Kullanımında 4D Kuralı

Tıbbi bitkilerden beklenen ve istenilen yararı alabilmemiz için 4D kuralına (Doğru Bitki, Doğru Kurutma ve Saklama, Doğru Hazırlama ve Doğru Kullanım) uymamız gerekir. Yani bir bitkisel formülden şifa görebilmek için, öncelikle rahatsızlığımız için tavsiye edilen doğru bitkinin kullanılması gerekir. Daha sonra kullanılacak bitkinin saklama koşullarının sağlıklı olması, bitkisel formülün doğru hazırlanması ve doğru tüketilmesi şarttır.

Öncelikle şifa amaçlı kullanacağımız bitkinin gerekli sertifikasyon ve denetleme süreçlerinden geçmiş olması gerekir. Bu yüzden tıbbi amaçlı kullanılan bitki eczaneden ya da bu konuda uzman olan kişilerden alınmalıdır.
Tıbbi bitkilerde saklama koşulları son derece önemlidir. Uygun olmayan şekilde depolanan ya da nereden toplandığı bilinmeyen, açıkta satılan bitkiler sağlığımıza yarardan çok zarar verebilir. Nem, ısı ve ışık, tıbbi çayların içindeki etken maddeleri bozar. Dolayısıyla tıbbi bitkileri rutubet almayan, ışık görmeyen -tercihen amber cam kavanozlarda- ve serin ortamlarda muhafaza edilmesi gerekir. Güneş ışığından ve aşırı sıcak ortamlardan uzak koşullarda saklanan ürünler çok daha uzun süre dayandığı gibi tazeliğini de daha uzun süre korur. Nemli ortamlarda ise ürünlerde aflatoksin üreyebilir ki bu da kanserojen etkiye yol açar.

Her bitki kürünün hazırlanma şekli farklıdır. Uygun olmayan şekilde hazırlanan bitkisel formüller yarardan çok zarar verebilir. Bitkilerin kimi demlenir, kimi kaynatılır, kimiyse soğuk su içinde bekletilir. Eğer sert dokulu odunsu bitkilerle çay hazırlanıyorsa 15 dakika kaynatılır. Ama tarçın, zencefil gibi sert bitki kısımları uçucu bileşenler taşıyorsa kaynatılması önerilmez, çünkü etkili maddeler uçarak kaybolur. Ancak kullanacağımız bitki; nane, melisa ve papatya gibi otsu yapıda ise kaynatılmamalıdır. Kullanılan bitkinin kuru ya da taze olması da formülü değiştirebilir. Unutmayın 1 ölçek kuru bitki, 3 ölçek taze bitkiye eşittir.

Bitkisel ürünlerin doğru tüketilebilmesi için ilaç gibi, hekim ya da bu konıuda uzman eczacılar tarafından reçetelenmesi gereklidir. Uzmanlar, bitki çaylarının günde 2-4 fincandan daha fazla tüketilmemesini öneriyor. Tıbbi bitkiler, benzer veya tamamlayıcı özellikte etkin maddelere sahip olmadıkça ve/ya aynı demleme yöntemlerine sahip değilse karıştırılmaması gerekir. Şifalı bitkileri “nasıl olsa doğaldır, fazla alsam da zarar etmez” düşüncesi doğru değildir. Şifalı bitkilerin de diğer bitkilerle ve ilaçlarla etkileşime girebileceği unutulmamalıdır. Bu gibi durumların önlenmesi açısından, ilaç kullananların ve kronik rahatsızlıkları olan kişilerin tedavi amaçlı bitki kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışarak hareket etmesi gerekir.