APTALLARIN VE KAÇIKLARIN GÜNÜ

Yarın 1 Nisan; Tüm Dünya’da herkes birbirine şaka yapma derdinde olacak. Her kültürden insanlar hemen her yıl 1 Nisan tarihinde tanıdıklarına çeşitli şakalar ya yapan, ya da şakalara maruz kalan taraf olurlar. Neden mi?

Bu konu biraz karışık aslında. 1 Nisan şakası ile ilgili farklı kültürlere ve farklı inanışlara göre çeşitli efsaneler ve rivayetler var. Fransızlara göre 1 Nisan şaka gününün ortaya çıkışı; M.Ö. Roma İmparatoru Sezar’ın yaşadığı yıllara dayanıyor.Sezar’dan 1610 yıl sonra, 1564’de Fransa Kralı IX. Charles’ın, takvimi değiştirerek yıl başlangıcını Ocak ayının birinci gününe alması ve o zamanın iletişim koşullarından dolayı bazı insanların bu gelişmeden haberi olmaması nedeni ve bu kararı protesto etmek amacı ile eski adetlerini sürdürmelerine neden olmuş. Kralın kararını protesto eden halk, 1 Nisan’da partiler düzenlemeye, birbirlerine hediyeler vermeye devam etmişler.

Yeni takvimden haberdar olup onu kabul edip uygulayan diğerleri ise bunları “1 Nisan aptalları” olarak nitelendirip bu güne “Bütün Aptalların Günü” adını vermişler. Bu günde diğerlerine sürpriz hediyeler vermişler, yapılmayacak partilere davet etmişler, gerçek olması mümkün olmayan haberler üreterek yaymışlar. Yıllar sonra takvimin ayları yerine oturup Ocak ayının, yılın ilk ayı olmasına alışılınca, Fransızlar 1 Nisan gününü kendi kültürlerinin bir parçası olarak görmeye başlamışlar. Fransız kökenli bu geleneğin İngiltere’ye ulaşması yaklaşık iki yüzyıl sürmüş. Oradan da Amerika’ya ve bütün dünyaya yayılmış.

Bir başka rivayete göre ise; 1 Nisan şakalarınının çıkış tarihi şöyle; 15. yüzyılın sonlarında, Haçlı ordusu İspanya’daki Endülüs Müslümanlarının son kalesini (Gırnata) kuşatır. Uzun süren bir kuşatma olmasına rağmen, kış aylarının da etkisiyle, kale korunabilmektedir. Durumun zorluğunun bilincinde olan Haçlı ordusunun komutanı kaleyi düşürmek için değişik taktikler düşünmektedir. En sonunda aklına bir fikir gelir. 31 Mart gecesi kalenin önüne giderek bir elinde Kuran bir elinde İncil, kaledekilere seslenir;

“Şu iki kitap üzerine yemin ederim ki, teslim olursanız bu akşam size bir şey yapmayacağım” der. Bunun üzerine gerekli görüşmeler sonrasında Müslümanlar canlarının kurtarılması karşılığında kaleyi teslim ederler. Ertesi gün sabah, yani 1 Nisan sabahı, Haçlı ordusu komutanı bütün Müslümanların öldürülmesi için emir verir. Bunun üzerine Müslümanlar , bizi öldürmeyeceğinize dair “yemin etmiştiniz, bize söz vermiştiniz” derler. Bu söz üzerine Haçlı ordusunun komutanı “Benim sözüm size dün akşam içindi, bugün için size bir sözüm yoktur” diye cevap verir ve Bütün Müslümanlar orada şehid edilirler.

Hikaye’ye göre o gün bugündür. 1 Nisan Hristiyanlar arasında “Hile Günü” olarak kutlanmaktadır.Rivayete göre binlerce Müslümanın katliam günü olan 1 Nisan müslüman ülkeler açısından kutlanan gün değil yas tutulan gün olarak tarihe geçmeli.Ama yaptığım araştırmalarda böyle bişey ile karşılaşmadım.

Nisan 1 ile ilgili başka bir efsane de Pagan kültüründe 1 Nisan’da kutlanan Fous bayramıdır. Antik Roma’da Hilarya adıyla benzer bir bayram da kutlanmaktadır. Hindistan’da ise bu bayram 31 Mart’ta Holi adıyla kutlanmaktadır. İskoçya 1 Nisan’ı Gowk veya Cuckoo günü olarak kutlarken, İngiltere, “April Fools’ Day” yani “Nisan Kaçıklar Günü” olarak kutlamaktadır.

Bizim ülkemizde ise 1 Nisan şakaları; genelde öğrencilik döneminde okullarda görülmektedir. 1 Nisan günü gençler birbirlerine şaka yapmak ve birbirlerini kandırmak için yarışırlar.Ülkemizde 1 Nisan gününün pek önemli etkinlikleri görülmüyor. Ama okul yıllarımdan hatırladığım kadarı ile 3 gün önceden öğretmenlerimize şaka yapmak için sağlam hazırlık yapardık. Bu yüzden disipline birçok defa gönderilmişliğim vardır.George Bernard Shaw’ın bir sözü ile size veda etmek istiyorum.Shaw der ki “Şaka, çok ciddi bir sanattır“. Ama siz yine de şakayı eşek şakasına çevirip kaka yapmayın. Güzel günler diliyorum.

************************************

Bana her konuda fikir ve önerilerinizi yazabileceğinizi sakın unutmayın dostlar sevgi ile kalın.

İletişim için; onurayan@hotmail.com