Kazdağı Göknarından Reçel Olur Mu?

Sevgili okurlarım başlığa bakıp ta reçel tarifi falan vereceğimi sanmamışsınızdır umarım. Aslında bu başlıkla dikkatleri endemik Kazdağı Göknarına çekmek istiyorum.

Son günlerde, özellikle de sosyal medyada Çam kozalağı ya da Göknar kozalağı reçeli tariflerini sık sık duyar olduk. Ayrıca, öksürük, astım, nefes darlığı ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara iyi geldiğine inanılan kozalak reçeli ile ilgili birçok yazı da ortalıkta dolaşmakta. Evet reçineli olan bu ağaçların sürgün ve kozalakları ile yapılan reçel ya da pekmezin böyle bir şifalı etkisi var. Ancak çam kozalaklarından sonra özellikle de bu günlerde Edremit körfezi ya da Kazdağına komşu il ve ilçe pazarlarında sık sık endemik Kazdağı Göknarı kozalaklarının da bu amaçla satılır olması bu endemik türün hayatını tehlikeye atmaktadır. Sevgili dostlar şifa bulmak amacıyla yapılacak böyle bir reçel ve pekmez için çam kozalakları kullanmak en doğrusu. Özellikle bölgemizde bu iş için endemik olan Kazdağı Göknarı kozalaklarını kullanmanın ekstra bir etkisinin ve şifasının olmadığını da bilmekte yarar var.

Bir bitki düşünün ki; Dünyada ve Türkiye’de sadece Kazdağında 1000 metrenin üzerinde sınırlı bir alanda yayılışı olsun! İşte bu tür sınırlı yayılışa sahip olan canlılar için bilim dünyasında ENDEMİK ifadesi kullanılır. Endemik bitkiler çok özel ve korunması gereken bitkilerdir. Bu tür bitkiler her yerde yaşayamaz ve çok hassastırlar. Dünyada bir çok ülkede bu tür bitkiler için çok özel koruma stratejileri geliştirilmiştir.

Şimdi size soruyorum. Böylesi az bulunan ve çok özel bir ağacın kozalaklarını koparıp reçel yapmak ne kadar doğrudur. Aynı şifalı özelliklere sahip etrafımızda çam ağaçları doluyken böyle bir endemik bitkinin kozalaklarını koparmaya gerek var mıdır? Buna ek olarak bazı yerlerde de çaya aroma katsın diye Göknar kozalak pulu çaya katılmaktadır. Ama sırf çaya tat versin diye de bu katliam yapılır mı sizce?

Pazarlarda, dalları ile koparılmış, çuval çuval toplanmış körpecik Göknar kozalaklarını gördükçe içimiz sızlıyor. Aynı vahşi toplama yöntemlerini Kazdağındaki Göknar sahalarında da kaçak yollarla ağacın kendisine ve dallarına zarar verilerek toplanmış olması da işin ciddiyetinin bir başka boyutu. Elbette bitkilerden yararlanacağız ama bunu o bitkiye zarar vermeden sürdürülebilir kullanım çerçevesinde yapmamız gerekir. Endemik ve soyu tehlike altındaki türleri ise toplamamamız gerekir.

Her canlı gibi endemik bitkiler de kendine verilen sınırlar içerisinde tabiatta yaşama kabiliyetini gösterir ve hayatını devam ettirirler. Bize düşen görev de bu tür canlıları tanımak, tanıtmak ve yaşam alanlarını korumaktır. Yazılı ve görsel basında sık sık ülkemizin değişik yörelerinde koruma altında olan endemik bitkileri toplayanlara yüklü para cezaları uygulandığını duyuyorken Kazdağındaki bu endemik bitkilerin pazarlarda rahatça satılıyor olması oldukça ilginç. Kazdağına özgü Kazdağı Göknar kozalakları ve Sarıkız çayı gibi endemik bitkilerin toplanmasını ve pazarlarda satışını engellemek amacıyla bölgedeki Orman İşletme Müdürlüğü, Milli Park Şefliği, Jandarma ve ilgili Belediye Zabıta Müdürlüğü iş birliği içinde çalışmalıdır. Ve gerekli cezai işlemlerin yapılarak bu durumun basın yoluyla topluma duyurulup bu tür bitkilerin toplanmasının önünü geçilmelidir.

Bu güzel coğrafyada yetişen bu çok değerli endemik bitkilerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması hepimizin en önemli görevi olmalıdır.