Zeytinyağı Nasıl Üretilir?
Demirhan Görgülü
Tüm YazılarıZeytinyağı Nasıl Üretilir?
Merhaba sofralarımızın en önemli besin kaynaklarından olan zeytin ve zeytin yağı hakkında bir yazı yazmak istedim.
Zeytin yağı nasıl üretilir hangi aşamalardan geçer ve sofralarımıza geliş hikayesi nedir diye biraz bilgi topladım ve sizlerle paylaşmak istedim. Eminim bir çoğumuz belki de bilmiyordur.
Ayrıca bir konuyu daha eklemek istiyorum. Geçtiğimiz haftasonu Balıkesir’den Uşak şehrine bir yolculuk yaptım. Ara sıra gider gelirim, Akhisar’dan Gölmarmara yoluna dönüyoruz ve bir süre zeytin ağaçlarından sonra üzüm bağları başlıyor. Fakat dikkatimi çeken üzüm bağlarının azalıp yerini zeytin ağaçlarına dönüşmüş olması. Ufak ufak zeytin ağaçları dikilmiş ve üzüm bağları yerini zeytine bırakıyor gibi görünüyor. Bu önümüzdeki yıllarda daha da zeytin olacak gibi görünüyor.
Şimdi gelelim zeytin yağının üretim aşamalarına. Zeytinyağı, antik çağlardan beri insanlığın en değerli ve sağlıklı yağlarından biri olarak kabul ediliyor. Zeytin ağacının meyvesinden elde edilen bu yağ, mutfaklarımızın temel bileşenlerinden biridir. Zeytinyağının üretim süreci, doğal ve kaliteli bir ürün elde etmek için dikkatle yürütülen çeşitli aşamaları içerir. İşte zeytinyağı üretiminin adım adım aşamaları:
- Zeytinlerin Hasadı
Zeytinyağı üretim süreci, zeytinlerin ağaçlardan toplanmasıyla başlar. Hasat zamanı, zeytinyağının kalitesini doğrudan etkileyen en kritik aşamalardan biridir. Zeytinler genellikle Ekim ve Kasım aylarında, tam olgunlaşma döneminde elle ya da mekanik yöntemlerle toplanır. Elle hasat yöntemi, zeytinin zarar görmesini engellerken, makineli hasat daha hızlı ve verimli bir yöntemdir.
- Temizleme
Hasattan sonra zeytinler, yaprak, dal ve toprak gibi yabancı maddelerden arındırılır. Bu işlem, zeytinyağının saf ve temiz olmasını sağlamak için önemlidir. Zeytinler yıkanır ve yabancı maddelerden tamamen temizlenir. Bu aşama, özellikle kaliteli bir zeytinyağı üretmek isteyen üreticiler için hassas bir adımdır.
- Kırma
Temizlenen zeytinler, zeytin değirmeninde kırma işlemine tabi tutulur. Bu işlem, zeytinlerin çekirdekleriyle birlikte ezilerek hamura dönüştürülmesi anlamına gelir. Geleneksel yöntemlerde taş değirmenler kullanılırken, modern yöntemlerde metal kırıcılar tercih edilmektedir. Kırma işlemi, zeytinyağının aromasını ve tadını belirleyen önemli bir adımdır.
- Yoğurma
Ezilen zeytin hamuru, yoğurma makinelerinde düşük hızda karıştırılarak zeytin yağı damlacıklarının bir araya toplanması sağlanır. Bu süreçte hamur ısıtılabilir, ancak ısıtma işlemi 27°C’yi geçmemelidir. Bu sıcaklık sınırı aşıldığında zeytinyağının besin değerleri azalabilir. Bu nedenle, soğuk sıkım olarak bilinen yöntem, zeytinyağının kalitesini korumak için yaygın olarak tercih edilir.
- Sıkma (Presleme)
Yoğurma işleminden sonra zeytin hamuru presleme işlemine tabi tutulur. Modern tesislerde bu aşamada, santrifüj makineleri kullanılarak zeytin hamurundan yağ, su ve katı maddeler ayrıştırılır. Eski yöntemlerde kullanılan hidrolik preslerle zeytinyağı elde edilirken, günümüzde santrifüj yöntemi daha verimli ve hızlı sonuçlar verir. Bu işlem sonucunda, saf zeytinyağı elde edilir.
- Filtreleme
Sıkma işlemi sonrasında elde edilen zeytinyağı, içerisindeki su ve diğer yabancı maddelerden ayrıştırılır. Bu işlem sırasında yağ, birkaç kez süzülerek arıtılır ve tam anlamıyla berrak hale getirilir. Filtreleme işlemi, zeytinyağının raf ömrünü uzatmak ve kalitesini korumak için önemlidir.
- Depolama ve Şişeleme
Zeytinyağı üretiminin son aşaması, yağın uygun koşullarda depolanması ve şişelenmesidir. Zeytinyağı, oksidasyona ve ışığa karşı hassas olduğundan, koyu renkli cam şişelerde ya da paslanmaz çelik tanklarda saklanmalıdır. Uygun saklama koşulları, zeytinyağının tazeliğini ve kalitesini korumasını sağlar.
Zeytinyağı, zeytinin doğal yapısından elde edilen saf bir yağdır ve üretim sürecinde dikkat edilen her aşama, yağın kalitesini doğrudan etkiler. Doğal ve sağlıklı bir zeytinyağı, özenli bir hasat, temizleme, kırma, yoğurma, sıkma ve filtreleme süreçlerinden geçerek sofralarımıza ulaşır. Özellikle soğuk sıkım yöntemi, zeytinyağının besin değerlerini en yüksek seviyede tutar ve lezzetini muhafaza eder.
Demirhan Görgülü
