Yeni Bir Felaket Mi Bekliyoruz?
Yusuf Akpınar
Tüm YazılarıYeni Bir Felaket Mi Bekliyoruz?
6 Şubat 2023… Hafızalara kazınan o kara gün. Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem, 11 ili derinden sarstı. Binlerce can kaybı, on binlerce yaralı ve geride kalan tarifi zor bir acı.
Peki ya Balıkesir?
Balıkesir, birinci derece deprem bölgesinde yer alıyor. Yani risk büyük. Tarih boyunca yıkıcı depremler görmüş bir şehir. 1898’deki “Koca Zelzele”yi hatırlayalım, 7,0 büyüklüğündeki bu deprem, şehri adeta yerle bir etti. 1919 Ayvalık, 1964 Manyas depremleri… Tarih, bize hep aynı mesajı veriyor: “Hazır olun”
6 Şubat depremleri, bir gerçeği daha güz önüne serdi: Fay hatları uykuda olabilir ama bir gün mutlaka uyanır. Kentin altından geçen Havran-Balıkesir Fayı ve diğer aktif fay hatları, sessizce bekliyor. Peki, biz bekliyor muyuz?
Ne yazık ki şehrimizde hala eski yapı stoğu fazla. Üstelik Kahramanmaraş depremlerinde gördük ki, sadece “deprem bölgesinde değiliz” diye rahatlığın peşine düşmek yeterli olmuyor. Depreme dayanmayan yapılar, sismik hareketler ne kadar uzakta olursa olsun tehlike yaratabiliyor.
İşte tam da bu noktada şuna karar vermemiz gerekiyor: Ya bu gerçeği görmezden gelip risk almaya devam edeceğiz ya da harekete geçip şehrimizi depreme dayanıklı hale getireceğiz. Kentsel dönüşüm sadece büyük şehirler için değil, Balıkesir gibi deprem tehdidi altındaki bölgeler için de hayati öneme sahip.
6 Şubat’la birlikte “deprem gerçeği”ni daha acı bir şekilde hatırladık. Artık o günden ders çıkarma vakti. Balıkesir depreme hazır mı? Yapılarımız güvenli mi? Fay hatları hakkında ne kadar bilgiliyiz?
Sorular belli, cevaplar da aslında ortada. Ama en önemli soruyu sona bırakıyorum: Biz, harekete geçmek için yeni bir felaket mi bekliyoruz?
GÜNÜN KELİMESİ: DEPREM
Köşemizin ana konusu olan bu kelimeyi gelin daha detaylı inceleyelim.
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğündeki anlamları şu şekilde:
“Yer sarsıntısı.
Yerbilim Terimleri Sözlüğü – 1971
Türkçe: zelzele, İngilizce: eartgquke,seism, Fransızca: tremblement de terre, secousse, choc, Almanca: Erdbeben, Erdstoss
Başlangıç noktası yerin içinde bulunan, doğal nedenli yerkabuğu devimi.
Kentbilim Terimleri Sözlüğü – 1980
Yersarsıntısı.
Coğrafya Terimleri Sözlüğü – 1980
Yer kabuğu içindeki katmanların yerinden oynamalarıyla oluşan sarsıntının, dışa ve çevreye doğru yayılan titreşim biçimindeki devinimi.”
Etimolojisine gelirsek, “Deprem” kelimesinin kökeni, aslında “ayağıyla vurmak” anlamına gelen “tep-” fiilinden gelir. Zamanla dildeki bazı dönüşümler sayesinde, “tep-” kökünden “dep-” şekline bir kayma olmuştur. Mesela, “tepmek” fiilinden “tepik” veya “tepki” gibi kelimeler türetilirken, “depmek” fiilinden de “depreşmek” (hareket etmek) veya “deprem” gibi anlamlı kelimeler ortaya çıkmıştır.
Bugün sizlerle paylaşmak istediklerim bu kadar, hepinize sağlık günler diliyorum.
Koku ve Hatıralar: Bir Parfümden Fazlası
