Köşe Yazıları

KENDİSİ TÜM DÜNYAYI HIZLICA GEZERKEN İNSANLARI EVE KAPATAN DÜŞMAN: VİRÜS

Mart 2020 tarihiyle ülkemize konuk olan,  daha doğrusu 2020 yılına girdiğimiz ilk günden beri kendisi tüm dünyayı hızlıca gezerek, Çin’den İtalya’ya derken her kıtaya bulaşan sinsi bir düşman var aramızda. Uzmanların güzel Türkiye’min vatandaşına “Evde kal!” sloganını vurgulayınca, mikrop ve virüslerden korunmanın en güvenli yer olduğunu evimize kapanınca, işte o vakit evcil olmanın kıymetine vardık. Bir aylık süreçte telefon hafızamın iki kez çökmesine neden olan koronavirüs içerikli videolar, toplu grup mesajları, özelden gelen görseller, gündemdeki muhabbet konusu bu olunca sürekli hafızamı flaş diske yedekleyip gündemden kopmamaya çalıştım. WhatsApp sosyal iletişim hattından gelenleri, doğru bilgileri bir kez daha sizlerle paylaşayım:

 

 

İlgili Makaleler

“İran’da ve dünyada virüsün yayılmasının sebebi Çin’den gelen kargolardır. ÇİN’DEN VE VİRÜSÜN OLDUĞU ÜLKELERDEN KARGO İLE ÜRÜN ALMAYINIZ.”

 

 

11 Mart 2020 – Çarşamba, TRT HABER canlı yayını ve son dakika haberi… “Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bir vatandaşımızdaki teşhisten bahsetti. Sağlık Bakanı Koca: ‘Virüsün hastaya Avrupa’da bulaştığı bilinmektedir.’ dedi. Ekrandaki manşet, altyazı haberi: “SON DAKİKA! TÜRKİYE’DE KORONAVİRÜS TESPİT EDİLDİ.”  TRT Haber spikeri, sağlık bakanı ve ambulans görüntüleri canlı yayında ekranlardaydı.

Olur da unutulur. Virüsle tanışmayanlar, ilk kez duyanlar, yalan yanlış kulaktan duyma bilgi alanlar adına akıllı telefonlarımıza gelen tıbbî ve bilimsel yazıları yeniden paylaşayım:

 

 

Corona İçin Kuluçka Süresi

2-14 gün arasında olduğu düşünülmekte (27 güne kadar çıkabilir).

Kuluçka döneminde de bulaşabiliyor.

 

Neden Çıktı Bu Corona?

Coronavirus’lar hayvanlardan bulaşarak insanlarda hastalık yapabilir. Araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır. Henüz insanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok coronavirüs mevcuttur.

 

31 Aralık 2019’da WHO (Dünya Sağlık Örgütü:World Health Organisation:WHO) Çin Ofisi, Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildiriyor.     7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlanıyor. Wuhan Güney Çin Deniz Ürünleri Şehir Pazarı (faklı hayvan türleri satan bir toptan balık ve canlı hayvan pazarı) çalışanlarında görülüyor.

 

(Araçların, kullanım sırasında, sık sık taze hava ile havalandırılması sağlanmalıdır. Araç havalandırılmasında, havanın dışarıdan alınan hava ile ısıtılması ve soğutulması tercih edilmelidir. Havanın araç içi dönüşümü kullanılmamalıdır.)

 

Hastalık Belirtileri Nelerdir?

Basit soğuk algınlığı semptomları ve ateş, öksürük ve solunum yetmezliği.

 

‘Tıpta hastalık yoktur hasta vardır.’

 

Coronavirus ile enfekte 50 bin 466 hospitalize hastanın meta analizinde;

-Ateş insidansı % 89.1

-Öksürük % 72.2

-Kas ağrısı/yorgunluk % 42.5

-ARDS insidansı % 14.8

-Tanıda BT’de anormal görüntü oranı % 96.6

-Ciddi vaka oranı % 18.1

-ÖLÜM ORANI % 4.3

(Journal of Medical Virology)

 

Nasıl Bulaşır?

Solunum salgıları ile bulaştığı düşünülmektedir.

Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme ve konuşma sırasında çevreye saçılan virüs içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlam kişilerin mukozalarına temas ederek bu kişilerin hastalanmasına neden olur.

Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için yakın temas (1 metreden yakın) gereklidir.

 

Durum Ne Kadar Ciddi?

27 Şubat 2020 / 1 Mart 2020

Tüm dünyada: 82294 vaka / 87137

Çin’de: 78630 vaka / 79968 ve 2747 ölüm / 2873

Çin dışında: 3664 vaka / 7169,   46 ülke / 58,     57 ölüm / 104.

 

Nedir Bu Virüs Virüs Dedikleri?

Çok küçük mikroorganizmalardır. Virüsler korsan gibidir, kontrolü eline alır ve sonrasında hücreyi kendi emirlerine uyan bir rehine hâline getirir. Sonunda konak hücre ölür, etrafa daha fazla hücreye saldırmak üzere hazır yeni virüsler saçılır. İşte virüsler konak canlıyı bu şekilde hasta ederler.

Bir virüs hücreye bulaştığında, hücreye basit bir mesaj gönderir: ‘Daha fazla virüs üret.’

 

Coronavirus:

MERS ve SARS’tan daha hızlı yayılıyor. Ölüm oranı MERS ve SARS’tan düşük.

SARS: % 33,    MERS: % 35,   CORONA: % 4.3 / 2-3 !

 

Otellerde Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

Virüs uzun süre cansız yüzeylerde yaşayamayacağı için konaklama tesislerinde standart temizlik önlemleri uygundur. Yüzey temizliğinde su ve deterjanla standart temizlik yapılması yeterlidir. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeyler kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar, tuvalet ve lavabo temizliğine dikkat edilmelidir. Bu virüse özel olarak etkili olduğu öne sürülen birtakım ürünlerin temizlikte kullanılmasının fazladan koruma sağladığına dair bilimsel kanıt yoktur. Erişilebilir yerlere alkol bazlı el antiseptiği konulması uygundur.

 

Virüs uzun süre cansız yüzeylerde yaşayamayacağı için hastanın valizlerini taşıyan kişilere bulaşması beklenmiyor. Ancak genel olarak bu tür işlemler sonrasında derhal eller yıkanmalı veya alkol bazlı el antiseptiği ile el temizliği sağlanmalıdır.

 

Çin’den Gelen Paket ya da Ürünlerden Coronavirus Bulaşma Riski Var Mıdır?

Genel olarak bu virüslerin yüzeylerde canlı kalabilme şansları çok düşük olduğu için paket veya kargo ile bulaşma olması beklenmemektedir.

Hastalığın yoğun olduğu bölgelerden gelen misafirler bulunması durumunda; misafirler arasında ateşi olan, hapşırık, öksürüğü olan olur ise bu kişiye tıbbi maske takması tercih edilir. Ayrıca yetkililere bilgi verilmesi veya yönlendirilen sağlık kuruluşuna öncesinde haber verilerek gidilmesi sağlanmalıdır.

 

* Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalıdır. Antiseptik içeren sabun kıllanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

* Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzın tek kullanımlık kâğıt mendil ile örtülmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içinin kullanılması önerilmekte.

 

Kimler Risk Altında?

1- Yaşlılar

(Yüzde 30,2’si 60-69 yaş aralığında, yüzde 30,5’i 70-79 yaş aralığında, yüzde 20,3’ünün de 80 yaş ve üzerinde. Henüz 11 yaş altında ölen hasta yok.)

2- Kronik hastalığı olanlar

3- Sağlık çalışanları

 

Mümkünse kalabalık yerlere girilmemesi, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve yüzünü kapatması, mümkünse tıbbi maske kullanması önerilmektedir.

 

Peki Aşısı Var Mı?

-Yok.

Teknolojideki gelişmelere rağmen insanlar üzerinde güvenle kullanılabilecek bir aşının en erken 12-18 ayda üretilebileceği düşünülmekte.

 

 

“Ellerini yıka hep,  Yüzüne dokunma pek”

(More hand washing, Less head touching)

 

 

Peki Nasıl Korunacağız?

*Bağışıklık sisteminizi güçlü tutun.

*Sık sık ellerinizi yıkayın (En az günde 20 kez).

*Ellerinizi ağzınıza, burnunuza, gözlerinize götürmeyin.

*Mendil gibi salgı bulaşan şeyleri kapaklı çöplere atın.

*Hastaysanız evde kalın, toplu yerlerde bulunmayın.

*El sıkışmayın, öpüşmeyin, kafa tokuşturmayın.

*Lütfen hastane acillerini gereksiz yere meşgul etmeyin.

 

 

 

ELİF YAVAŞ     (Gazeteci-Araştırmacı-Yazar)        

 

20 Mart 2020 – Cuma

 

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu