Okuryazar Olmak Değil “Finansal Okuryazar Olmak”
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye’de 6 yaş ve üzerinde okuma yazma bilmeyenlerin oranı %3.78 bu da demek oluyor ki Türkiye’nin %96’sı okuma yazma biliyor. Fakat artık günümüzde sadece okuryazar olmak yetmiyor. Çünkü bu kavram Bilgisayar Okuryazarlığı, Sağlık ve Tıp Okuryazarlığı, Ekonomi Okuryazarlığı, Finansal Okuryazarlık gibi birçok alt dala ayrılmış durumda. Birçoğumuz farkında olmasak da finansal kararlar günlük yaşantımızın vazgeçilmez unsurlarındandır. Acaba altın yada döviz alarak gerçek anlamda tasarruf ediyor muyuz, aldığımız hisse senetlerini nasıl seçiyoruz, yatırım fonu nedir, kaldıraçlı işlem nedir, forex nedir, aylık bir bütçe yapıyor muyuz, emeklilik için bir planımız var mı? Bu sorular uzar gider… Farklı meslek grupları üzerinde yapılan birçok araştırma bireylerin para harcama davranışlarını ve tasarruf eğilimlerini ailelerinde edindikleri bilgiler doğrultusunda devam ettirdiklerini gösteriyor. Bu da demek oluyor ki bu yönde eğitim veren yükseköğretim kurumlarında gösterilen teorik eğitimler gerçek hayatta karşılığını bulmuyor. O halde eğitim ailede başlar sözünün karşılığı olarak ülkemizin geleceği olan bireylere ilköğretim sıralarından başlayarak temel düzeyde finansal okuryazarlık eğitimi vermeliyiz. Bunu başarırsak emin olun tasarruf oranımız artar, para ve sermaye piyasaları gelişir.
Finansal Okuryazarlık Ne Demek?
Finansal okuryazarlık ABD ve Avusturalya’da Financial literacy (finansal okuryazarlık); Kanada ve İngiltere’de Financial capability (finansal yeterlilik) olarak tanımlanmaktadır.
Finansal okuryazarlık kavramını araştırmacılar, kurumlar ve yazarlar farklı olarak tanımlayabiliyor. Bu kavram her ne kadar farklı olarak tanımlansa da buluşulan ortak nokta; bir kimsenin finansal konularda karar alma, uygulama bilgi ve becerisine sahip olmasıdır.
En doğru tanımıyla finansal okuryazarlık; bireylerin gelir ve giderlerini doğru analiz ederek, en etkin şekilde kanalize edebilme yeteneğine sahip olmalarını ifade eder. Bütçeye bağlı olarak karşılaşılabilecek risklerin minimize edilmesi, öngörülebilir olmasına yardımcı olur.
Finansal Okuryazarlık Neden Önemli ?
Bankaya maaşınız yatıyor, banka veya kredi kartı kullanıyorsanız; birikim, yatırım yapıyorsanız siz de finansal sitemin içindesiniz demektir.Finansal sistemin içinde yer alan her tüketici, finansal hizmetleri en doğru şekilde kullanmayı bilmelidir. Bugün kredi kartı kullandığı halde asgari ödemenin ne anlama geldiğini bilmeyen birçok tüketici var. Diğer yandan finansal hizmetleri yanlış kullanan ve örneğin, birikim için yeterli gelire sahip olduğu halde “para biriktiremiyorum” diyen bireylerin sayısı da oldukça fazla. Tüm bunların sebebi finansal cehalettir. Dünyada yapılan araştırmalara göre özellikle gençlerin, yaşlıların ve kadınların finansal konular ve finansal riskler hakkında bilinçsiz olduğu ortaya çıkmıştır. Tüketicilerin finansal anlamda bilinçli hareket etmeleri, bilgili ve doğru kararlar almaları ancak finansal okuryazarlık yeterliliğiyle mümkün olabilir. Finansal okuryazarlık bireylere sağladığı katkının yanı sıra ülke ekonomisine sağladığı katkıyla da oldukça önemli bir yer tutmaktadır.
Finansal okuryazarlık hakkında seçmeli ders olarak bile olsa küçük yaştan itibaren okullarda eğitim verilmesinden yanayım. Yine de son yıllarda bankalarımız isteyen müşterilerine parasız olarak bu eğitimi vermekte ve bunun için kurulmuş dernekler de mevcut. Unutmayalım ki toplumda finansal okuryazarlık seviyesinin yükseltilmesi, bahsi geçen bireysel kararların etkinliğinin sağlanması o ülke ekonomisine de olumlu yansır. Finansal okuryazarlık düzeyi yüksek bireyler; üretici, tüketici yada yatırımcı sıfatıyla kar ve maliyet faktörlerini de göz önünde bulundurarak amaca yönelik seçimler yapacaktır. Genel ekonomik gelişmeleri takip ederek enflasyon, faiz, risk, döviz kuru, borsa gibi kavramları daha kolay anlamlandırabilecektir. Özellikle Türkiye’de düşük olan tasarruf oranının artırılması ve tasarruf adı altında yastık altında tutulan birikimlerin finansal piyasalar aracılığıyla yatırıma dönüştürülmek üzere reel kesime kazandırılması sürecine katkı sağlayacaklardır.
Sürekli gelişen ve değişen dünyayı yakalayabilmek için finansal konularının takip edilmesi ve kişilerin kendi hayatları için en anlamlı kararı verebilmesi gerekmektedir. Bunu sağlamak, ancak finansal durumunuzu görerek, mali dengeleri sağlayarak, değişimi kabul ederek, finansal okuryazarlığın hayat boyu uygulanacak bir kavram olduğunu bilerek mümkün olabilir. Küreselleşen ve sınırların kalktığı dünyada, başka bir ülkede meydana gelen kriz bile bizlere yansımaktadır.Piyasalarda oluşan kelebek etkisini görebilmek ve önlem alabilmek finansal okuryazarlık ile mümkün olacaktır.
Sadece okuryazar olmak yetmez, finansal okuryazar olmak gerekir!
Haftaya görüşmek dileğiyle.
