Yağcıbedir Halısındaki Motiflerin Anlamı

Yağcıbedir halısı, Balıkesir’in Sındırgı ilçesine ait önemli bir kültürel değer olan bir halı türüdür. Bu halının motifleri anlamlarını taşırlar ve genellikle basit ve sade bir tarzda tasarlanmışlardır. Aşağıda, Yağcıbedir halısındaki bazı motiflerin anlamları hakkında bilgiler bulunmaktadır:

..Yağcıbedir Halısındaki Motiflerin Anlamı…

• Güneş: Doğanın canlılığını ve ışığını simgeler. Hayatın kaynağı olarak kabul edilir.
• Mühr-ü Süleyman: Kutsal bir sembol olarak kullanılan altıgen veya yıldız şekli. Dahası, koruma ve bereketi temsil eder.
• Kocabaş: Bir koyunun başını tasvir eden motif. Zenginlik ve bolluğu sembolize eder.
• Kartal: Güç, özgürlük ve yüce değerleri simgeler.

• Hayat Ağacı: Doğurganlık, yaşam döngüsü ve sonsuzluğu ifade eder.
• Kiraz: Bereket, lezzet ve cömertliği temsil eden bir meyve sembolüdür.

• Tutaç: Bereket, refah ve mutluluğu simgeler.
• Saat Kapağı: Zamanın değerini ve geçici doğasını hatırlatan bir semboldür.
• Lâle: Güzellik, sevgi ve zarafeti ifade eden popüler bir çiçek motifi.

Bu motifler, Yağcıbedir halısının bir parçası olarak geçmişten günümüze taşınan kültürel ve sembolik bir değer taşımaktadır.

Dahası her bir motif, bir hikaye veya değeri ifade eden bir sembol olarak kabul edilir.

Yağcı bedir halısı hakkında:

Yağcıbedir halısı, Balıkesir’in Sındırgı ilçesine ait önemli kültürel bir değere sahip halı türüdür. Ayrıca, renklerinin sadeliği ve yalınlığı ile dikkat çeken Yağcıbedir halısı, çözgü, atkı ve ilme ipliklerinde yün kullanılarak üretilmektedir.

Koyunlardan kırpılarak üretilen yünlerin boyama işleminin ardından gerçekleşen halı dokuma süreci, santimetreye 30 ilmek atılarak gerçekleştirilir.

RENKLERİ NASIL ELDE EDİLİYOR?

Yağcıbedir halılarında 4 ana renk (al, nariç, ak, ve gök) hakimdir. Kök boyası ile boyanan iplerin renkleri halılar kullanıldıkça parlar. Renk olarak çoğunlukla, mavi, fes rengi güvez ve koyu kırmızı tercih edilmektedir. Yaklaşık 80,90 yıl öncesine kadar Bergama çevresi Yağcıbedir dokumalarında kullanılan ilmek ipi renklerini, Osman Bayatlı, şu şekilde derlemiş bulunmaktadır;

• Meşe kabuğu: Kahverengi ve siyah boyar
• Palamut tırnağı: Siyah boyar
• Nar kabuğu: Kahverengi ve siyah boyar
• Ceviz kabuğu: Kahverengi boyar
• Kök boya: Vişne rengi boyar
• Çömlek boya (çivit): Lacivert boyar
• Asma yaprağı: Tazesi filizi, kartı sarı boyar

Bu boyaları sabitlemek için şap, tuz ve yoğurt suyunda paslandırılmış demirden faydalanıldığı gibi yine sabitlemek için 3 gün süre ile gübreli toprak suyunda bekletmek de sıkça kullanılan bir yöntemdir.

MOTİFLER

Yağcıbedir halılarında dokunan motiflerin tamamı, bir anlam ifade etmektedir. 1997 yılında, Yağcıbedir halıları ve motifleri üzerine çalışmalar yapan Balıkesir Üniversitesi öğretim üyesi Aydın Ayhan, Orhan A. Sekendiz ve Aydan Yüngül, bu halıların motif envanterini de ortaya çıkaran araştırmalarını kitap olarak yayınlamışlardır.

Ayrıca, Yağcıbedir halıları motiflerinin sadeliği ile dikkat çekmektedir. Az sayıda motifin çeşitlemeleriyle elde edilen desenlerle yüzey değerlendirilmektedir. Bunun nedeni eski ve tarihi değer taşıyan örneklerin yok olması veya yurt dışına çıkarılması sonucunda dokuyucuların örnek halılardan yoksun kalmasıyla, nesilden nesile motiflerin aktarılamaması ve unutulmasıdır.

Muhammed Can Akyürek’in haberi