ZANAATKAR USTA SAFFET ÖNCÜL “TİCARET YAPARKEN HAYALİMDEN OLDUM”

Balıkesir’de bir Saraçhane dükkânı. Bu haberimizde yıllara meydan okuyan ve bugünlere uzanan bir başarı öyküsü var. Akademik hayalleri olan ancak geçici olarak Saraçhane dükkânına gelip ticareti öğrenince “Bir gün hayalimi de gerçekleştiririm” diyen, 41 Yıllık mesleğin öncüsü Saffet Öncül haberimizde .

Hayvan Gücünden Yararlanma Eskisi Gibi Değil

At takımları, araba koşumları, meşinden eşya yapılan ve el emekleri ile ustaların elinden çıkan ürünler Saraçhane’de satışta. El emeği ürünlerin miadının dolmak üzere olduğunu belirten Usta Saffet Öncül Hayvanların gücünden istifade etmenin  artık kalktığını söyledi. Zanaatkar,“ Geçmişte daha çok hayvan koşumları için bu işi yapıyorduk.” Dedi.

Hamur ve Başlık Yapımı Bir Sanat Herkes Yapamaz

Zanaatkar Ustası Saffet Öncül, “Başlık dediğimiz şey Hamut atları arabaya koşarken boyunlarından geçirilen, üzeri meşin kaplı ağaç halka ya da içi saman, kıtık vb. dolu meşin halka demek. Diğer hayvan koşumları işini yapıyorduk. Şuan hayvan gücünü kullanma olayı kalktı ve sadece zevk için olan kısım kaldı. Küçükbaş büyükbaş hayvanlarla ilgili daha çok boncuk, çan ve aksesuar olarak çalışıyoruz. Asıl meslek hamut, başlık, gömlek yapmak ve bu bir sanat.” ifadelerine yer verdi.

Her Anlamda Hayallerimiz Çoktu Ancak Teknolojiye Yenik Düştük

“Sokaktan tutup getirdiğiniz kişi hamut, başlık gibi işleri yapamaz. Bunu sanat bilen yapabilir. Ben Saffet Öncül olarak 41 yıldır bu işi yapıyorum. Atölyemizde 15 kişi çalışıyordu ancak bugün iki kişi kaldık. Ben 70 diğer meslektaşım 80 yaşında bugün. Bizden sonrası zaten yok. Geçmişte hayallerim vardı büyük bir atölye açıp çalışanlarıma ayrı ayrı bölümler açacağım diye. İşi büyüteceğim ancak bu iş modernize oldu. Teknolojiye yenik düştük.”

Modernize Oldu ve Zaman İçinde Kaybolup Gitti

“Bizim çocuklarımız için bu işte istikbal karanlık dedik ve o dönem yanımızda çalışan Lise öğrencileri vardı buradan onları uçurduk. 2000 yılı öncesinde, sanayide atölyemizde vardı ve her hafta bir bölgeye servis yapıyorduk. Edirne’den Kars’a mal gönderiyorduk. Toptan satıyorduk 15 kişi haftada 15 mal çıkarıyordu. Daha sonra modernize olundu. Çiftçi traktörle tarlasını sürmeye başladı. Çapalama makinesi çıktı. Her köyde araba olmaya başladı. Yaşlılar hobi olarak bulunduruyorsa belki saban kayışları bulursunuz. Ben senede 5 bin öküz saban kayışı satıyordum.”

Hayallerim Kaldı! Geçici Olarak Geldiğim Saraçhane Kazanç Kapım Oldu

Saffet Öncül 70 yaşında siyasal mezunu. Çalışma yaşantısını şöyle anlatıyor: “Benim arkadaşlarım Bakanlık, Müsteşarlık, Genel Müdürlük yaptılar. Dolayısıyla bürokraside akademisyen. Ben 76 mezunuyum. O dönemde mülkiyeyi bitirmiş bir kişinin açıkta kalması mümkün değil.80 ihtilali oldu ve ben askerden dönmüştüm. O şartlarda da bu iş yapılmaz diye düşündüm. Kurulu bir düzenimiz vardı Saraçhanede ancak burada çalışır ve ticaret yaparım diye hiç düşünmemiştim. Hayalim akademisyen olmak, akademik çalışmalar yapmaktı. Ancak olmadı. Benim siyasalda kalmam mümkün değildi fikri yapı olarak. Askerdeyken Maraş, Çorum hadiseleri oldu ve ben 18 ay gibi askerlik yaptım. Dönüşümde de 80 ihtilaline gidiyordu ülke. Ortalık durulduğunda tekrar yapabiliriz dedik bu işi ancak Saraçhane ‘de bir geldim ve ticaret yaparken artık o hayalimden oldum ve geri dönmek hayal oldu” dedi.

100 ‘Ün Üzerinde Deri İmalathanesi Vardı

Deri imalatı ile ilgili işyerimizde zaten çalışıyordum yaz tatillerinde diyerek meslek yaşantısını anlatan Öncel, “ Hayvanın sırtından çıkan deri işlenip ham hale getiriliyordu. Balıkesir’de 100’ün üzerinde deri imalathanesi yani tabakhane vardı. Şuan tek ve oda biziz. Deriyi getirip işleyen yok. Sabah geliyorsunuz sipariş gelmiş belirli bir zamanda hazırlayıp teslim ediyorsunuz. Çalışma yaşamımızda okuldaki gençler vardı ve pek çoğu artık emekli bugün. Geçmişte çok anılarımız oldu bu işte. Geçmişte ve bugünde de olduğu gibi kötü niyetli olan insanlarda hep vardı. Malı işlemişiz hazırlayıp dükkanın önüne koymuşuz teslimini yapacağız. Ben para alıp geliyorum diyerek paketi de alıp gidenlerde oldu. Bugün nasıl ki depremde insanların ihtiyacını 10 liralık ürünü 100 liraya satmaya çalışanlar o günde vardı bugünde varlar. Geçmişte milyonlarla konuşuyorduk bugün lira ile konuşuyoruz.  1milyon verip wc’yi kullandığımız 5 milyona simit aldığımız zamanlardı. Şuan ham madde yükselişleri, ekonomik problemler fiyatlara yansıması çok ”dedi.

Saraçhane’nin Çanları İle  Kulaklı ,Yumurta ve Ceviz Gibi İsimli Ürünleri Dikkat Çekiyor

Saraçhane Ustası Saffet Öncel, “Geçmişte 200 çeşit ürün bugünse 20 çeşit ürün var. Bunlarda belli. İrili ufaklı çanlar var mesela. Buradaki çanlar 0 numaradan 35-40 numaraya kadar değişir ve numaralıdır. Bazı müşterilerimiz hayvanların başına sadece takar. Bazıları hayvan dururken yatarken sadece geviş alırken öter bazıları da var hayvan yürürken öter. Kulaklı, ceviz, yumurta istiyorum derler her birinin ayrı ayrı adları vardır. Köylerde hayvan sahipleri isimlerini zaten bilir. Orta boy kemik kulaklı çan. Kemik dillidir adı. Birde demir dillisi vardır. Fındık olanlar var daha küçüklerine bakla diyoruz.” Şeklinde konuştu.

Haber:  Yoldaş Kocaer/Semra Aman Akyürek