18. Yüzyıl Döneminde Musiki Ve Edebiyat

18. Yüzyıl Döneminde Musiki Ve Edebiyat

18.yüzyıla damga vuran dönem padişahları, divan şairleri, bestekârları hakkında bilginiz var mı?

Dilhayat Kalfa’nın müziğe olan ilgisini hiç duyduk mu?

Lâle Devri sanatçısı, şarkı sözleriyle ünlü olan şair Nedim’in Türk edebiyatına ve Türk müziğine olan katkılarından haberdar mıyız?

Sultan 3. Selim’in devlet adamı olmasının yanında ayrıca müzisyen, besteci, güfteci, sanatçı, çok iyi bir şair olduğunu da biliyor muyduk?

Müzik alanına dair araştırmalarım 2021 yılının bahar döneminde, “Balıkesir Büyükşehir Belediye Konservatuvarı”nda öğrenim gördüğüm 3. sınıftaki “Türk Müziği Tarihi” ana dersimin dönem sonu ödevinde merakla başladı. Kaval ve ney sanatçısı, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Türk Halk Müziği (THM) Koro Şefi, Müzik Öğretmeni Hakan ALTINTAŞ hocamız bizlere son teslim tarihi 30 Haziran 2021 olan araştırma ödevi konusu vermişti. 2021 yılı yaz ayında epey makale, Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ndeki akademisyenlerden Türk Müziği ve Musiki konulu kitaplar, Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde araştırma görevlisi olan bir ablamdan İslâm Felsefesi ve ezan üzerine kaynaklar, akademik internet siteleri, İslâm Ansiklopedisi ve diğer edebî kaynaklar sayesinde araştırıp detaylı okuyarak tam 100 sayfa tutan bir ödev hazırlamıştım.

Hâlbuki 15-20 sayfalık ödev vermem kâfi olsa da Hakan hocamız ödevimle pek memnun oldu ve notumun 100 puan değerinde olacağını söylemişti. “Sultan Abdülaziz Han ve Türk Musikisi” konulu ödev, benim araştırma ödevim idi. Okul Öncesi Öğretmeni arkadaşımız Necla’nın ödevi “Dilhayat Kalfa’nın Türk Musikisindeki Bestecilik Yönü” ile ilgiliydi. İranlı öğretmen arkadaşımız Zahra’nın “İran Musikisinde Aşık/Bahşiler’in Yeri ve Önemi” araştırmasıydı. Emekli Aysun Hanım’ın ödevi ise “Kutb-i Nayi Osman Dede ve Türk Musikisine Yapmış Olduğu Kazanımlar” idi. Dört kişilik sınıf mevcudundan makale ödevini yaz sıcağında tam vaktinde teslim eden tek öğrenci bendim.

***

İnsan her gün okudukça, not aldıkça, kültürlü insanlarla muhabbet ettikçe, kaliteli filmler izledikçe, araştırmaya meraklı olunca, yeni şarkılar dinledikçe, müzik aletleriyle ilgilenince, yüz yüze eğitimdeki derslere katıldıkça donanımlı oluyor. Kendimdeki eksiklikleri görebilmiştim. İşte sizlere edebiyat ve müzikle ilgili bir akademik dergiden aktarmalar yapacağım. 18 yüzyıla önemli adımlar atan güzel insanları tanımaya buyurun…

Dîvan Edebiyatının manzûmelerle ifade edilen bölümü, Türk Mûsikîsinde kullanılmıştır. Öncelikle manzûme ve nazım şeklinin ne olduğunu belirtmek gerekmektedir. Manzûme: vezinli ve kafiyeli mısra kümeleriyle kurulan sözlere nazm/manzûm/ manzûme (1); nazım şekli ise: manzûmelerin mısra sayısı, bend sayısı, bunların sıralanış düzeni, kâfiye örgüsü, kompozisyonu gibi dış yapı ile ilgili kuruluş özelliklerine göre aldıkları isme denilmektedir (2).

Aruz ölçüsüyle yazılan edebî şiirler, Türk Sanat Müziği (TSM) arşivlerine girmiş ve unutulmaz bestecilerle mısralar dillendirilmiştir. Musiki ve edebiyat her daim iç içedir.

ELİF YAVAŞ

TARİH= 19 Eylül 2021 – Pazar

(Kız Öğretmen Arkadaşlarımla Sosyal Mesafeli Kahvaltı Günümüz).

KAYNAK= İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ KÜLTÜR VE SANAT DERGİSİ (İnönü University Journal of Culture and Art),  Cilt/Vol. 3,   Sayı/No. 1,   (2017): 117-137,     Malatya / Türkiye.

(1) MERMER, Ahmet, Eski Türk Edebiyatına Giriş, s.104

(2) PALA, İskender, Dîvan Edebiyatı, s. 55