Makro bitki Besinleri: Azot
Merhaba değerli okurlar. Bitki besleme serimizde bu hafta temel bitki besin elementlerine giriş yapacağım. Öncelikle bitki besin element kategorilerinden bahsedeceğim. Bitki besin elementlerinin makro elementler, mikro elementler ve faydalı elementler kategorileri mevcut. Bu konu teknik terimi bol olan bir konu ama sizlerin daha kolay anlayabilmesi için anlatım yapacağım. Her hafta yeni bir elementten bahsedeceğim sizlere. Bu elementler bitki içine nasıl alınırlar? Ne işe yararlar? Eksiklikleri ve fazlalıkları durumlarında neler olur? Bitkiye nereden ve nasıl verilirler? Gibi bilgiler vereceğim.
Makro elementler deniyor çünkü bitki gelişimi için en fazla bu elementler alınıp kullanılırlar. Makro elementler kategorisinde ilk elementimiz Azot. Simgesi N dir. Bitkinin çimlenmesindeki temel besin elementidir. Genel olarak Azot yeşili yapar; yani dal, yaprak, sürgün yapar. Ayrıca meyve oluşum döneminde meyve kabuğunu da Azot yapar. Bitki tarafından fazlaca tüketildiği için gübrelemelerde en fazla kullanılan bitki besin elementidir. Azot aminoasitler ve proteinlerin yapısına katıldığı için bitki gelişiminde önemlidir.
Eksikliğinde
Bitkide genel bir yeşil aksam azlığı görülür, bitkinin normal yeşil rengi açık olur. Bitki boyu olması gerekenden daha kısa kalır. Eksikliğinin şiddetli olması durumunda veya ilk eksikli belirtilerinde önlem alınmadığı durumlarda yapraklar ve sürgünler kıvrılarak aşağı doğru büyümeye devam eder, bitki yaşlılık hormonu üretmeye ve salgılamaya başlar bundan dolayı yapraklar tamamen sararıp vaktinden önce yani daha küçükken dökülür. Toprak altında ise olması gerekenden daha ince kökler görülür kök oluşumu ve gelişimi zayıflar. Bitki yeteri kadar Azot alamadığı durumlarda çiçeklenme devresine erken başlar, erken başlaması bir avantaj değildir. Tam olgunlaşma olmadan çiçeklenmeye duran bitkide çiçekler küçük ve cılız olur. Bu çiçeklerin meyve tutma şansı düşüktür, tutsa bile meyve gelişemeden küçük kalır ve dökülür.
Fazlalığında
Bitki aşırı derecede boylanır ve yapraklanır. Yapraklarda daha belirgin olmak üzere bitki rengi koyu yeşil olur. Yeşil gelişim yani yapraklanma ve sürgün büyütme dönemi uzun süreceği için olduğu için bitki bir türlü çiçeklenme dönemine geçemez, çiçeklenme dönemi gecikir. Küçük kalan meyvelerde dökülmeler görülür. Meyvelerin çapları küçük kalır, raf ömürleri az olur, Azotun fazla verilmesinden dolayı gereğinden fazla boy atarak bol yapraklanma yapan bitkide sürgün ve yaprak dokuları daha gevşek olacağından dolayı bitkileriniz hastalık ve böcek zararlarında daha fazla etkilenir. Yani Azotu gereğinden fazla verirseniz daha fazla sinek ilacı parası vermek zorunda kalırsınız. Buğday, Arpa, Mısır yatmaları, çilekte kolları aşırı artması, Hıyarda fazla olan koltuk sürgünleri, gibi farklı bitkilerde farklı etkileri görürsünüz.
Bitkiler Azotu bünyelerine topraktan Amonyum ve Nitrat formlarında, yapraktan ise Üre, Amonyum ve Nitrat formlarında alabilirler. Üre formundaki Azot toprağa verildiği zaman bitkiler tarafından alınamaz, toprakta önce Amonyuma dönüşmesi gereklidir. Gevşek olan, kum ve/veya mil oranı yüksek olan topraklarda Amonyum buhar olup uçarak kısa sürede toprağı terk eder. Amonyum da zamanla Nitrata dönüşür, ama Nitrat da yıkanarak toprağı terk eder. Bu durumda gevşek, kum ve/veya mil oranı yüksek olan topraklarda Amonyumlu veya Nitratlı gübre kullanırken dikkatli olmak gerekmektedir. Gerekli miktardaki gübreyi 1 defada değil de 3 defada toprağa verecek şekilde planlama yapmak önemlidir. Yapraktan yapılacak uygulamalarda her 3 form için geçerli olacak buharlaşma kayıpları söz konusu olabilir. Azotu yapraktan vermenin avantajı Üre Azotunun bile bitki içerisine girebilmesidir. Bu durumda Amonyuma dönüşüm bitki içinde olacaktır. Dezavantajı ise bitkilerin “yapraktan kaşıkla, topraktan kepçeyle” beslendiği kuralına göre beslenmenin daha az olmasıdır.
Değerli okurlarım aklınıza takılan soruları sormaktan çekinmeyin. Büyük çoğunluğunuzda akıllı cep telefon var. Girin mail gönderme programına, mustafa1ol@gmail.com adresine sorunuzu yazın, tecrübenizi anlatın. Bu haftadan itibaren bitki besin elementlerine giriş yapmış bulunmaktayız ve her hafta sırasıyla bir element hakkında bilgi vereceğim sizlere. Çiftçilikte aklınızdan çıkarmamanız gereken en önemli kural “iyi de olsa, çok verince çok olmaz”.
Haftaya görüşmek üzere kalın sağlıcakla …
