Nefis
“ Ey huzura kavuşmuş (nefis) insan! Sen O’ndan hoşnut, O da senden hoşnut olarak Rabbine dön. (Seçkin) kullarım arasına katıl ve cennetime gir.”Fecr,27-30
Her mü’min yaşadığı zaman dilimini geçmişin mirası ışığında dünyasını anlamlı kılmalıdır. Kur’an-ı Kerim penceresinden bakıldığında insan, hayat ve kainat tam olarak insanlık için anlam ve değer kazanacaktır.
İnsanın yaratılış fıtratında var olan iyilik, güzellik ve doğruluk gibi melekeleri buluğ çağına gelince nefis ve avaneleri tarafından bencillik duygularıyla kaplanmaya başlar.Böylece insanın ruhu ile bedeni arasına giren nefis güçlendikçe, kötülük duyguları çoğalmaya başlamış olur. Böylece nefis insana hep kötülük fısıldar. Kur’an-ı Kerim’de Yusuf süresinde Rabbimiz bizlere Yusuf as dilinden nefsin durumunu bize bildirmektedir. “Ben nefsimi temize çıkarmam, çünkü Rabbimin merhamet ettiği hariç, nefis aşırı derecede kötülüğü emreder. Şüphesiz Rabbim çok bağışlayandır, çok merhamet edendir” dedi.” Yusuf,53
Peygamberler hariç her insan nefis, akıl ve kalp arasında cereyan eden mücadelede ançak nefis terbiyesi ile insanı kamil makamına yükselebilir.Çünkü; nefis kötülüğün merkezi ve şeytanın kullanabileceği bir alandır. Şeytani güçler nefis üzerinden insana hakim olurlar.Fakat meleki ve insani özellikler, kalp ve duygu üzerinden insana etki eder ve güçlenirler.Aynı zamanda Akıl ise iyilik ve kötülüğü, doğru ile yanlışı ayırt etmemiz için bize verilen ana unsurdur.
Bu nedenle akıl, nefse de, kalbe de hizmet edebilecek bir konumda yaratılmıştır. İnsan bedeninde üç temel duygu olan öfke, şehvet ve akıl; vahiy ve kalbin emrine verilir ise insanın kötülüğe meyli azalır.
Şayet bizler insan olarak vahyin ve kalbin emrinde bir nefis sahibi olduğumuz zaman nefsimizin öfkesi yiğitliği, insanda var olan şehvet gücü iffeti ve akıl gücü de hikmet ile erdemi yaşar hale gelecektir.Sonunda mü’min nefsin mertebelerini aşacak ve mutmainne makamına ulaşabilecektir.
Kur’an-ı Kerim tefsirlerine baktığımızda nefsin yedi mertebesinden bahsedildiğini okumaktayız.Cismani ve bedeni hayata etkin olan nefisler, nefsi emare, nefsi levvame ve nefsi mülhimedir. Kalbi ve ruhi hayatımıza tüm manevi güzellikleri yaşatan ve her an Allah cc ile beraber olma şuurunu yakalamış nefisler, nefsi mutmainne, nefsi zekiyye, nefsi radiyye ve nefsi safiyyedir.
Allah cc nefislerimizi terbiye edenlerden olmayı nasip eylesin…