Dünya Sağlık Örgütü: hava kirliliği oranları büyüyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel verilerden derlediği en son raporda, zengin ve fakir ülkeler arasındaki hava kirliliği oranlarında büyük oranlarda eşitsizlik göze çarpıyor. Raporda aynı zamanda çoğunluğu fakir ülkelerde bulunan 7 milyon kişinin her yıl hava kirliliğinden dolayı hayatını kaybettiğini belirtiyor.
Rapor her 10 kişiden dokuzunun kötü, hatta tehlikeli, hava soluduğunu belirtiyor. Şimdiye kadar Dünya Sağlık Örgütü tarafından derlenmiş en büyük rapor olduğu belirtilen çalışmada, hükümetlerin çalışmalarına ve finansal kaynakların dağılımına göre büyük farklılıklar görülüyor.
İlk defa tarihsel verilerin de ele alındığı raporda, Amerika kıtasında bulunan şehirlerin %57’sinde ve Avrupa kıtasında bulunan şehirlerin %61’inde PM10 ve PM2.5 oranlarında 2010’dan 2016 yılına doğru bir düşüş görülüyor. Hava kirliliğinin en kötü etkilendiği ülkeler ise güney de Güneydoğu Asya ülkelerinde görülüyor. Bu bölgede şehirlerin %70’inde hava kirliliği 2010’a göre daha kötü durumda. Hindistan’ın Delhi ve Mısır’ın Kahire şehirleri ise Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği PM10 seviyesinin 10 kat üzerindeki hava kirliği ile en kirli mega şehirler olarak seçilmiş.
Türkiye’de de durum çok farklı değil. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerinden hazırlanan haritada, nüfusumuzun büyük çoğunluğunun yüksek oranda partikül madde kirliliğine maruz kaldığını görmek mümkün. Dünya genelinde her yıl 7 milyon insan, bu yüksek orandaki hava kirliğinden etkilenerek hayatını kaybetmekte. Uzmanlar bu rakamın 2016’da yayınlanan rapora göre değişmediğini belirtiyor. Bununla beraber daha fakir ülkelerde yaşayanlar odun, kömür, keroseni ısınma ve yemek yapmak amacı kullanıyor. Bu yüzden evlerdeki kirlilikten dolayı hayatını kaybedenlerin sayısı bu ülkelerde daha fazla.
Hava kirliliğinden dolayı hayatını kaybedenlerin %90’ı Asya ve Afrika’da bulunan düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamakta. Hayatını kaybedenlerin %10’u ise sırası ile Doğu Akdeniz, Avrupa ve Amerika’da bulunan düşük ve orta gelirli ülkeler. Trafik, endüstri ve odun yakımından dolayı oluşan kirlilik aynı zamanda ölümcül kalp krizi ve felçlerin %25’inin, akciğer kanserlerinin %29’unun, kronik obstrüktif akciğer hastalıklarının ise %43’ünün kaynağı olarak gösteriliyor.
Bu oranların azaltılması ise finansal desteğin yanında kamu bilinci ve siyasi iradeye de bağlı. Dünya Sağlık Örgütü hükümetlerin ve şirketlerin yanında, bireylerin de özellikle toplu ulaşım araçlarını ve mümkünse bisiklet kullanımını tercih ederek değişime destek verebileceğini belirtiyor.
Kaynak: The Guardian, Dünya Sağlık Örgütü
