BALIKESİRLİ ÇİFTÇİLER HAYVANLARINI BONCUKLARLA SÜSLÜYOR
Esnaf Mehmet Ali Hatipli: “Boncuk işini 30 seneden beri yapıyorum, boncuklar atlara ya da genel olarak hayvanlara takmak için çok kullanılıyor. Nazar boncuğu nazardan koruyor ve aynı zamanda süslü ve güzel gösteriyor. Besiciler hayvanlarıyla ilgilenmeyi, süslemeyi seviyorlar. Satışlar iyi, idare eder eskiye kıyasla az tabiki.Ancak boncuk alanlar hala var” dedi.
Esnaf Hatipli,“ Gün içinde beş tane on tane satış yapabiliyoruz yeri geliyor hiç satmıyoruz. Fiyatları değişiyor iki buçuk yada üç –beş lira değişiyor. Kendi imalatımız değil Denizli’den hazır geliyor. Çıngıraklı boncuklar zil olarak kullanılıyor ve önüne takılıyor hayvanların, ufak buzağıların önüne takılabiliyor. Hayvanın ne yöne gittiğini anlayabilmek için kullanılıyor” şeklinde konuştu.
Balıkesir’in insanı, sütü ve süt ürünleri elde etmek için beslediği hayvanlarını da kendisi kadar düşünen insanlar. Hele kadınlar, onların inekleri süslemek için aldığı, taktığı takılar, hayvanlara ne kadar sevgi beslediğinin ne kadar saygı gösterdiğinin de bir nişanesi ve bir vefa duygusu aynı zamanda. Balıkesir’de buzağısı olan ilk olarak ona hemen isim koyuyor ve sevgiyle büyütüyor hayvanını. En çok koyulan isimler arasında Kınalıkuzu, Alaca, Ömer ve Yadigar yada karakız bulunuyor.
Balıkesir’in kırsal kesimlerindeki besiciler, hayvanlarının kafalarına rengarenk püsküller yada boncuklar takar. Genellikle renkleri mavi ve sarı olur.Bunun nedeniyse nazar boncuğunun renkleri oluşudur. “Neden bu hayvanları böyle süslerler?”, “hayvan bu süslerden ne anlar?”,ya da “gereklimidir hayvanın süslü olması?” gibi aklınıza gelebilir. Ama eğer, siz bir Balıkesirliyseniz o hayvan, yaşamınızın bir parçası haline gelmiştir ona bağlanır ve aile bireyi gibi sevgi gösterirsiniz.
Hayvanlara takılan boncuklar ahırdan dışarı çıktığında hem kem gözlerden korunmak (nazar değmesin)ve hem de kolayca tanınmasını sağlar. Nazarlık, gerdanlık, burunluk, kaşlık, boynuzluk, zil, Çan ve kelek, hayvan doğmadan önce hazırlanır veya çarşıdan pazardan da alınır. Ahırdan çıkarılmadan hayvan temizlenir ve kafasına, boynuna, gerdanına takıları takılır ve öylece ahırdan çıkarılır. Hayvandaki süs, bir nevi onu bakan insanın hayvana verdiği önemi, değeri ve saygıyı da gösterir. Dünya’da hayvanları süslemek sadece bize ait bir gelenek değil ve Balıkesir’den başka illerde olduğu gibi Dünyada da süslü hayvanların örneklerini görebilmek mümkün. Örneğin Avusturya’nın Salzburg kentinde yaz boyu yaylara kışın çiftlikte yaşayan ineklerin çiftçilerin taktığı süslemeler yörenin ilginç adetlerinden.Süsleme veya nazardan koruma için çiftçilerin vazgeçmediği bir gelenek-adet.Haber: Semra Aman Akyürek
