BİTKİSEL ÜRETİMDE SU KULLANIMI
BİTKİSEL ÜRETİMDE SU KULLANIMI
Tarımın bitkisel üretim ayağında sulu ve susuz üretim olmak üzere iki çeşit yöntem bulunur. Sulu tarım adı üzerinde yetiştirilen mahsulün sulandığı, susuz tarım ise sulanmadığı yöntemdir. Bazı bitkiler sulu olarak, bazı bitkiler de susuz olarak yetiştirilmek zorundadırlar, ama yetişme dönemi içinde sulanırlarsa bitki başına verim miktarları ve meyve kaliteleri artar. Yapılan tarımsal üretimin sulu veya susuz olması, bölgedeki su varlığına göre şekillenir. Bölgeye yerleşen bu tarımsal üretim biçimlerinin de kendilerine göre olumlu ve olumsuz fayda sağlayan özellikleri mevcuttur. Bahsettiğim bitki başına verim, bunlardan bir tanesidir.
22 Ekim 2022 tarihinde çölleşme ile alakalı olarak yazdığım yazımı okuyanlar hatırlayacaklardır. Bu yazımda bahsettiğim çölleşme, kuraklıkla yani su kıtlığı ile de yüksek oranda alakalı olan ve ülkemizin çoğu bölgesinde ciddi sorunlara yol açan bir olaydır. İlimizi henüz ciddi manâda tehdit etmeyen fakat yakın gelecekte -hatta böyle giderse daha kısa zamanda- tarımsal üretim sorunlarına sebep olacak bu olayın ileriki aşaması çölleşmedir. Evet kuraklık, susuzluk ile alakalı bir durumdur. Peki susuzluk nedir? “Su olmama durumu” olarak basitçe ifade edebileceğimiz susuzluk, sadece yağışların az olması veya olmaması ile alakalı değildir. Kuraklığı etkileyen etkenlerden olan yağışların normalden daha az olmasının sebepleri çok farklı olabilir. Bunun yanında mevcutta olan suyun bizler tarafından ne şekilde kullanıldığı da önemlidir.
Tarımsal sulamada su kullanalar ise suyu ister yer altı kaynağından ister bir akarsudan isterse baraj veya gölden alsın bu suyu israf etmeden ve gerektiği kadar kullanmalıdır. Tarımsal üretimde kullanılan salma sulama yöntemleri gereğinden fazla su harcayarak sulama yapmak demektir. Bu yanlış sulama yöntemi ile su kaynaklarının içleri boşaltılmakta, kuraklığa davetiye çıkartılmaktadır. Su tasarrufu yapan, aynı zamanda başta olmak üzere fertigasyon dediğimiz sulama ile gübreleme olanağını sağlayan sulama yöntemlerine geçiş yapılmalıdır. Bazı tarımsal üretimlerde damlama sulama yöntemiyle bir yılda, bazı tarımsal üretimlerde ise yağmurlama sulama yöntemiyle bir buçuk yılda kullanılacak olan suyun tamamını; salma sulama yöntemi kullanan bir çiftçi bir sulamada kullanmaktadır, bu veriden yola çıkarak yılda 4-5 defa salma sulama yapan bir çiftçi 4-5 yıllık suyu bir kerede kullanmaktadır.
Günümüzde geçerli olan; tarımsal sulamada kullanılan suyun miktarını değil de sulanan arazi büyüklüğünü baz alan bir ücretlendirme modelidir. Kapalı kanal sistemi olan su kaynaklarından yapılan tarımsal sulamalarda kullanılacak olan suyun parasının baştan yani karta para yükleme şeklinde alınması ilimizde yaygınlaşmaktadır. Açık kanal sisteminden yapılan tarımsal sulamalarda ise kullanılan su miktarı kontrol altın alınamadığı için bireysel olarak çiftçilerimizin sulama konusunda özen ve sağ duyulu davranışları önemlidir. Köylüsü, şehirlisi her bireyin su mevzu bahis olduğunda “bu suda benim olduğu kadar başkasının da hakkı var” diyerek hareket etmesi gereklidir.
Balıkesir ili Altıeylül İlçesi sınırları içerisinde olan İkizcetepeler barajı şehrin ihtiyacı olan suyu ve tarımsal sulamada kullanılan suyu karşılar. Yani iki taraflı besleme yapmakta olan bu barajın su seviyesi bugün itibariyle %21 civarında. Bu baraj, etrafındaki köylerde (kırsal mahallelerde) fazla oranda salma sulama yapılmakta, adeta barajda suyu görünce ve mahsule suyu basmaktadırlar. Olayın ehemmiyetini göstermek için şöyle bir hesaplama yapalım. Bu hesaplamayı yaşadığım bir olay sonucu yaptım ve sizlere aktarıyorum. 9 dekar tarlada 70000 adet mısır bitkisi var. Bu tarla 10 saat boyunca salma sulama yöntemiyle sulanıyor ve su pompası 10 saatte 1000 ton su çekip basıyor. Buradan yapılan hesapla mısır başına 14,3 litre su düşer. Sulama anında boyu 1m, gövde kalınlığı 2cm olan bu mısır için bu miktar oldukça faladır. Bu gereksiz su kullanımından dolayı yapılan su israfıdır. Tarımsal sulamada kendi işini görüp başkasını mağdur etmek, hak yemektir. Ayrıca gereğinden fazla miktarda verilen su topraktan azot başta olmak üzere gübre yıkaması ile tohum çürümesi veya bitkide kök çürümesine neden olur.
Elimizdekinin kıymetini kaybetmeyi beklemeden anlayacağımı bir yıl dileklerimle, yeni yılda sağlıklı ve huzurlu bir yaşam dilerim.
