KANSERDE; ERKEN TANI, HAYAT KURTARIR!..

Sebebi bilinen ölümler sıralamasında, kalp ve damar hastalıklarından sonra kanser gelmektedir. Öldürücülüğü yanında, bıraktığı sakatlıklar ve tedavisinde ki yüksek maliyetler nedeniyle, iş gücünde ve ülke ekonomisinde çok ağır kayıplara neden olan bu hastalık çağımızın adeta bir baş belasıdır.Son yıllarda dünyada ve ülkemizde artış gösteren, önemli halk sağlığı sorunlarından biri olan kansere yönelik oluşturulan kanserle mücadelemiz, her platformda devam ediyor.

Özellikle son yıllarda sık görülen, erken teşhis edilemediğinde tedavisinin zor olması ve ölümlere neden olmasının yanında bıraktığı sakatlıklar ve ortaya çıkardığı ekonomik kayıplar nedeniyle kanser önemli bir toplumsal hastalıktır.

Peki Kanser hastalığı neden bu kadar artış gösterdi? Olumsuz çevresel faktörlerin çoğalması, kanser yapıcı maddelerin artması, sağlıklı olmaya yönelik alışkanlık ve davranışların yetersizliği, sağlıksız beslenme, sigara ve alkol kullanımının artması, kanser hastalığına davetiye çıkaran %90 oranında nedenler olarak sıralanabilir. Kanser bulaşıcı olmayan, önlenebilir bir hastalıktır. Kanser, normal kurallar dışında diğer doku ve organların aleyhine büyüyen, çoğalan hasta hücrelerin oluşturduğu bir hastalıktır. Dünya genelinde giderek artan ve büyük bir sağlık problemi olan kanser, toplumlarda önemli bir sosyo ekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açıyor.

Kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması, tedavi ve teşhis olanaklarının giderek artması, kanser taramaları ile erken teşhis imkanlarının bulunması, sağlık politikalarının dünya genelinde her geçen gün güncellenmesine ve geliştirilmesini gerektiriyor. Bu noktada malesef ki son düzenlenen sağlık politikalarımız ile çağdaş ve gelişmiş ülkelerin oldukça gerisinde kaldığımızı söylemek zorundayım. Avrupa ülkeleri sağlıkta çağ atlarken bizlerin acil servislerde kadınlı erkekli karışık bakılmasının tartışıldığı, ülkemiz için özellikle de sağlığımız için malesef ki sıkıntılı günlerden geçtiğimiz gerçeğini görmezden gelemiyorum.

Ülkemizde ki şartları da göz önünde bulunduracak olursak kanserden korunmada; vatandaşlarımızın kanser konusunda bilinçli olması, şüphelendiğinde hemen doktora başvurması ve erken tanı konulması hastalığın tedavisinde büyük önem arz edecektir. Sigara ve alkol kullanmamak, yeterli ve dengeli, doğal gıdalarla beslenmek, bol sebze ve meyve tüketmek; kızartılmış, kömürde ızgara, aşırı yağlı ve hazır gıdalardan uzak durmak, düzenli spor yapmak, aşırı güneşte korunmasız kalmamak, ev, işyeri ve çevreyi sağlık koşullarına uygun hale getirmek kansere karşı alacağımız önlemlerin bazıları…

Kanserin temel tedavi yöntemleri arasında cerrahi tedavi, kemoterapi, radyasyon tedavisi ve hormonoterapi geliyor. Günümüzde tanı yöntemlerindeki gelişmelerin artması bir çok kanser türünün daha erken evredeyken yakalanmasına olanak tanıyor. Bu amaçla en sık görülen kanser türleri olan meme, serviks (rahim ağzı), prostat, cilt ve kolon-rektum (barsak) kanserlerine yönelik tarama programları uzun yıllardır ülkemizde ve dünyada kullanılıyor. Yılda bir kez yaptırılacak çok basit ve ekonomik tetkikler olan mammografi, smear testi ve PSA testi ile sırasıyla meme, serviks ve prostat kanserinin erken tanısı ve kesin tedavisi mümkün. Yine hem kadınlarda hem erkeklerde periyodik olarak uygulanacak dışkıda gizli kan testi ve endoskopik inceleme (kolonoskopi) kolon-rektum kanserinin, düzenli dermatolojik muayene ise cilt kanserinin erken tanısına olanak sağlıyor.

Bugünkü köşemi içinde bulunduğumuz hafta olan 1-7 Nisan Kanser Haftasına ayırmak istedim. Nisan ayının ilk haftası Ulusal Kanser Farkındalık Haftası’dır. Dünya Sağlık Örgütü’nün açıkladığı son rakamlara göre kanser vakaları 2035 yılına kadar yılda 24 milyonu bulacak. Ülkemizde her yıl bu haftada kanser ile ilgili konularda, sivil toplum kuruluşları, ulusal basın ve sosyal medya, bilim camiası ve bu alanın tüm emekçileri tarafınca toplum bilgilendirilmeye çalışılıyor.Bende haddim olmayarak bu konularda yaptığım araştırmalar çevresinde sizleri bilgilendirmek ve bu haftaya dikkat çekmek istedim. Nacizane sizlere birkaç tavsiyem de olacak.

Sigara içiyorsanız lütfen bırakın. Kilo fazlanız olduğunu düşünüyorsanız biran önce spora başlayın ve sağlıklı beslenin. Unutmamalısınız ki sağlıksız beslenme ailenizde sadece sizin sorununuz değildir. Siz sağlıksız besleniyorsanız emin olun ailenizde de size uyan sevdikleriniz de vardır.Spor alışkanlığınız yok ise en kısa sürede siz mutlu edecek ve düzenli yapabileceğiniz sürdürülebilir bir spor alışkanlığı edinin. Yakınlarınızı bu yönde motive edin.

Tüm bunları ilk siz başlatmayı unutmayın.Şahsi tercihim doğa sporları. Kendinize ve aile bireylerine Hepatit B aşısı yaptırıp yaptırmadığını sorun.Çocuklarınız varsa hepatit aşısı, ayrıca rahim ağzı kanserinden korunmak için HPV aşısını doktorunuzla görüşüp mutlaka yaptırın.Çocuklarınızın teknoloji ile kardeş gibi yetiştirmeyin. Cep telefonlarının beyin tümörü için yüksek kuşku taşıdığını hatırlatırım. Teknolojiden kopukda yetişsinler demiyorum. Ama herşeyin fazlası zarar. Orta kararı bulun.Ailenizin kanserde erken tanı için tarama testlerini yaptırmayı ihmal etmeyin.

Herşeyden önemlisi kanserden korkmayın cesur olun ve kanserden korkmayan bir toplum yaratmak için el birliği ile bu konuda mücadele eden STK’larla iletişimde olun.Bir elin nesi var iki elin sesi var.Bunu asla aklınızdan çıkarmayın.

Kanser önlenebilir bir hastalıktır! Erken teşhis hayat kurtarıcıdır!

************************************

Bana her konuda fikir ve önerilerinizi yazabileceğinizi sakın unutmayın dostlar sevgi ile kalın.

İletişim için; onurayan@hotmail.com