Uçucu Organik Bileşikler Nedir, Sağlığımızı Nasıl Etkiler?
Eğer yeni bir yatak veya perde aldığınızda, oda spreyi kullandığınızda veya bir manikür salonunu ziyaret ettiğinizde açıklanamaz bir şekilde kendinizi hasta hissettiyseniz, uçucu organik bileşikler (UOB) veya volatile organic compounds (VOC) olarak adlandırılan kimyasallardan etkilenmiş olabilirsiniz. Bunlar çok çeşitli ürünler tarafından yayılır ve bazıları sağlığınıza zarar verebilir.
UOB’lere maruz kalma ile ilişkili semptomlar arasında baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ve göz, burun ve boğaz tahrişi yer alır.
Uçucu Organik Bileşikler Nedir, Sağlığımızı Nasıl Etkiler?… UOB’ler çevreye kolayca dağılır – genellikle oda sıcaklığında gaz olarak bulunurlar ve havaya karışırlar. Bazı UOB’lerin dökülmesi veya sızması suda çözünerek içme suyu kaynaklarını kirletebilir. Bu kimyasallara maruziyetimizi sınırlamak çok kolay değildir, çünkü UOB’ler evlerde ve binalarda çok yaygındırlar.
UOB’lere Nasıl Maruz Kalırız?
UOB’ler hem iç hem de dış mekân havasını kirletir, ancak iç ortam havasını dış ortam havasından çok daha fazla etkiler. UOB’lerin iç mekân havasına etkisi iki ila beş kat, hatta bazı tahminlere göre 10 kat daha kötüdür. Bazı ürünler günlerce, haftalarca ve hatta aylarca UOB yayabilir.
Bu kimyasallar binlerce yaygın endüstriyel ve kurumsal üründe bulunabilir: Yapı malzemeleri, mobilyalar, ofis ekipmanları ve böcek ilaçları bu ürünlerden ilk akla gelenlerdir. Kozmetik, saç spreyi ve deodorant, temizlik ürünleri ve yataklar da dahil olmak üzere çok çeşitli tüketici ürünleri de UOB yaymaktadır.
Binlerce farklı UOB bulunur. Bütanol mumlar, gaz sobaları ve barbeküler tarafından yayılır. Aseton ev ürünlerinde bulunabilir. Formaldehit, işlenmiş ahşap, mobilya ve kalıplanmış plastikte bulunan en yaygın yayılan UOB’lerden biridir. Diğer UOB’ler arasında benzen, etilen glikol, metilen klorür, tetrakloroetilen, toluen, ksilen ve 1,3-bütadien bulunur.
“Koku” bileşeni çoğunlukla UOB’lerden oluşur ve temizleyiciler gibi birçok ürüne çekici bir koku vermek için eklenir. Bu nedenle oda spreyleri evinizdeki veya arabanızdaki havaya UOB salabilir. Ftalatlar, pestisitler ve alev geciktiriciler yarı uçucu organik bileşikler olarak kabul edilir. Ayrıca trihalometanlar ve TCE gibi çözücülerin de aralarında bulunduğu bazı UOB’ler içme sularına karışır.
UOB’lerin Zararları Nelerdir?
Tüm UOB’ler zararlı değildir. Ancak bazılarının ciddi sağlık sonuçları olabilir.
Zararlı UOB maruziyetinin anlık belirtileri arasında baş dönmesi, yorgunluk, görme bozuklukları, hafıza zayıflığı, koordinasyon kaybı, cilt ve göz tahrişi, akciğer ve solunum sorunları rahatsızlıkları ve baş ağrısı sayılabilir.
Daha uzun süre ve daha fazla maruz kalma karaciğer, böbrek ve merkezi sinir sistemine zarar verebilir. Ve araştırmalar bazı UOB’lerin kanserle bağlantılı olabileceğini göstermektedir.
Çok sayıda araştırmaya dayanarak, yetkililer bazı UOB’lerin insanlarda kansere neden olduğundan şüphelenildiğini veya bilindiğini söylemiştir. Çevre Koruma Ajansı, evlerdeki UOB seviyelerinin sağlığımızı nasıl etkilediği hakkında çok fazla şey bilinmediğini söylüyor.
Kimler En Çok Maruz Kalır?
UOB’lere en çok maruz kalanlar, işleri gereği UOB’lerle sık sık temas eden kişilerdir. Tek bir ürün yüzden fazla farklı UOB salabilir. UOB salan ürünlerle çalışan herkes günde birden fazla kez veya sürekli olarak bu ürünlere maruz kalabilir.
Profesyonel olarak ya da ev temizliğinde çalışan kişilerin, güzellik salonu çalışanlarının, inşaat emekçilerinin, mobilya fabrikalarında ve tüketim mallarında kullanılan kimyasalların üretim sürecinde çalışan kişilerin UOB’lere düzenli olarak maruz kaldığı düşünülmektedir.
UOB’lerin sağlık üzerindeki etkileri, işleri bu maddeleri yayan ürünlerle çalışmak olan insanlar için daha da kötüdür. Araştırmalar, temizlik sektöründe çalışan kişiler arasında astım riskinin yüzde 50, kronik obstrüktif akciğer hastalığı riskinin ise yüzde 43 daha fazla olduğunu göstermektedir. Bu işlerde çalışan kadınların akciğer kanserine yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Ancak çocuklar da risk altındadır. Araştırmalar, gelişmekte olan bir fetüsün veya bebeğin temizlik ürünlerine maruz kalma oranı arttıkça, çocukluk döneminde astım ve hırıltılı solunum riskinin de arttığını göstermektedir.
Nasıl Daha Az Maruz Kalabiliriz?
Hali hazırda salınmış olan UOB’leri yok etmek zordur, ancak havalandırmayı artırmak yardımcı olabilir.
Örneğin, hava temizleyiciler konusunda kesin bilgi yoktur; bazı kirleticileri yakalayabilirler, ancak hava temizleyicinin türüne bağlı olarak yenilerini de üretebilirler. Bir HEPA filtre küf, polen ve tozu temizleyebilir ancak çok küçük oldukları için UOB’leri yok edemez, ancak aktif karbon filtre eklenmesi UOB’lerin giderilmesine yardımcı olabilir.
UOB içeren ürünlerden sadece proje için ihtiyaç duyduğunuz kadar satın alın. Artan veya kullanılmayan ürünleri güvenli bir şekilde yok edin.
Bu ürünleri kullanırken daima üreticinin talimatlarına uyun.
Sigara içmeyin ve tüm binaları dumansız tutun. Tütün dumanı diğer kanserojen maddelerin yanı sıra UOB de içerir.
Yüksek UOB içeren ürünleri kullanırken pencereleri açın ve iç ortam havasını dışarı çıkarmak için bir fan kullanın. Evinizdeki temiz hava miktarını artırmak, iç mekandaki UOB konsantrasyonunu azaltmaya yardımcı olacaktır.
Yeni halıyı veya yeni yapı ürünlerini kurmadan önce UOB’leri serbest bırakmaları için dışarıda havalandırın.
UOB içeren ürünleri iç mekanlarda saklamayın.
Ofis veya okul havalandırma sistemlerinizin yazıcılar veya fotokopi makineleri tarafından üretilen UOB’leri azaltmak için etkili bir şekilde çalıştığından emin olun.
