Atayurt Özbekistan İzlenimleri
Geçtiğimiz haftalarda Balıkesir Üniversitesi ve Özbekistan Gülistan Üniversitesi arasındaki uluslararası akademik iş birliği protokolü kapsamında Özbekistan’ın Gülistan Devlet Üniversitesinde “Yenilikçi Fikirler Haftası” (InnoWeek.uz-2023) etkinliklerine katılarak “Bilimsel inovasyon projeleri ve Özbekistan ile iş birliklerimiz” başlıklı bir sunum gerçekleştirdim.
Geçtiğimiz haftalarda Balıkesir Üniversitesi ve Özbekistan Gülistan Üniversitesi arasındaki uluslararası akademik iş birliği protokolü kapsamında Özbekistan’ın Gülistan Devlet Üniversitesinde “Yenilikçi Fikirler Haftası” (InnoWeek.uz-2023) etkinliklerine katılarak “Bilimsel inovasyon projeleri ve Özbekistan ile iş birliklerimiz” başlıklı bir sunum gerçekleştirdim. Akademik programlar arasında Özbekistan’ın tarihi mekanlarını ziyaret etme fırsatı da yakaladım.
Özbekistan, Asya’nın ortasında Türkiye’nin yarısından biraz büyük, zengin bir tarihe ve doğal kaynaklara sahip bir ülke. Halkı çalışkan ve yetenekli. Birçok ürünü kendisi üretiyor. Özbekistan’ın hemen hemen her bölgesinde yoğun tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerini görmek mümkün. Ürünler arasında pamuk üretimi önemli. Et ve sebzeler olmak üzere birçok ürünün fiyatı Türkiye’den daha ucuz.
Özbekistan derin bir tarihe sahip. Burada kendi geçmişimizi ve köklerimizi görmek mümkün. İnsanlar ve gelenekler çok tanıdık. Her ne kadar dil birliğini bozmak için gerek içten gerekse dıştan çabalar olmasına rağmen dil benzerliğimiz fark edilebiliyor. Bin yıl kadar önce buralardayken kullandığımız her şeyin ismi ortak. Kelimelerin çoğu anlaşılıyor. Cümle kuruluşu, rakamlar, vücut azalarının ve birçok hayvan isimleri benzer. Bölgede anlatılan hikayeler büyüklerimizin bizlere anlattığı hikayelerle örtüşüyor.
Özbekistanlı kardeşlerimiz sımsıcak ve muhabbetli. Konuştukları dillerine de yansıyor: Yahşı, “çok güzel” mânâsına geliyor. Rahmet, “teşekkür ederim”; merhamet ise, “hoş geldiniz” demek. Türkiye’den geldiğimizi anlayınca çok yakın alaka ve sevgi gösteriyorlar, mutlaka “kardaş” kelimesini kullanıyorlar.
Özbekler misafire ikram etmeyi seven bir millet. Yemekleri daha çok et ağırlıklı. Tabii ki Özbek pilavını da unutmamak gerekir. Sabah kahvaltılarında içi etle doldurulan samsa isimli bir börek ise ayrı bir lezzet.
Özbekistanlı gençler Türkiye’ye hayranlar. Hatta Türkçeyi Türk dizilerinden öğreniyorlar. Türk dizilerinin isimlerini ve bu dizilerde oynayan karakterleri yakından tanıyorlar.
Özbekistan’da yoğun programım arasında ancak Semerkant’ı gezme fırsatı yakalayabildik. İpek yolu üzerinde tarihin derin izlerini taşıyan Semerkant tam bir açık hava müzesi. İnsan kendini adeta orta çağ İslâm dünyasında sanıyor. Semerkant gezimize, Uluğ Bey Rasathanesi’ni ziyaretle başladık, matematik ve astronomi çalışmalarını pratiğe geçirildiği müzeyi ve eserleri hayranlıkla izledim. Daha sonra Dünyanın en zarif nekropolü Şah-ı Zinde’yi ziyaret ettik. Burada Rasûlullah’ı (SAV) kabrine yerleştirip kabirden en son çıkan yani efendimize en son dokunan sahabe olan Kusem b. el-Abbas Hazretleri’nin kabrini ziyaret ederek dualarımızı ettik. Üçüncü durağımız, Timur’un karısının adını alan ve Timur tarafından yaptırılan Bibi Hanım Camii, Orta Asya’nın en önemli mimari yapılarından birisi. Gezimizin son durağı Orta Asya mimarisinin önemli örneklerinden biri olan Registan’ın bulunduğu meydan ise adeta şehrin kalbi.
Gezimiz boyunca iki kardeş ülke arasında halkların konuştuğu dil dikkatimi çekti. Aynı inanç ve duyguları paylaşan Türkiye ve Özbekistan’ın dil konusunda bir an önce ortaklıklar kurması şart.
Bu vesileyle Özbekistan’da 4 gün boyunca bu güzel misafirperverlikleri için Gülistan Üniversitesi Rektörü Prof. M. Khodzhiyev’e, Rektör Yardımcısı Z. Zakir’e, Bölüm başkanı M. Djurayev ve Laziza Botirova ile bana mihmandarlık eden Husenov Jahongir ve Farrukh Abdukholikov’a teşekkürü bir borç bilirim.
